شفافیت بین‌المللی: افغانستان سومین کشور جهان از نظر فساد دولتی است
افغانستان در تازه ترین گزارش منتشر شده از سوی سازمان شفافیت بین المللی از نظر فساد در بخش دولتی، با کسب ۱۱ امتیاز جایگاه ۱۶۶ را بدست آورده است.
در این گزارش، کشورهای مختلف جهان با توجه به محاسبه شاخص فساد، در رتبه‌های ۱ تا ۱۶۷ طبقه‌بندی شده‌اند. افغانستان با شاخص ۱۱ امتیاز از ۱۰۰ امتیاز، در رتبه ۱۶۶ قرار گرفته است و پس از سومالی و کره شمالی، از نظر فساد اداری در جایگاه سوم در جهان قرار گرفته است.
در گزارش سال قبل این سازمان، کشورهای جهان در ۱۷۴ رتبه طبقه‌بندی شده بودند که افغانستان با شاخص ۱۲ امتیاز پس از کشورهای سودان، کره شمالی و سومالی در رده ۱۷۲ قرار گرفته بود. در سال ٢٠١٣ و سال قبل از آن، امتیاز افغانستان ٨ بوده است.
روز چهارشنبه، ۶ دلو/بهمن (۲۷ جنوری)، گزارش سازمان شفافیت بین‌الملل در مورد میزان فساد بخش دولتی در کشورهای مختلف جهان از جمله افغانستان انتشار یافت.
در گزاش تازه این سازمان آمده است:"۵ کشور از کشوری جهان که در پایین‌ترین رده این رتبه‌بندی قرار دارند، از ناآرام‌ترین کشورهای جهان نیز محسوب می‌شوند. در افغانستان میلیون‌ها دلاری که باید برای بازسازی این کشور مصرف می‌شد، ضایع یا دزدی شده است و این موضوع تلاش‌ها برای حفظ صلح دراین کشور را به شدت تحت تاثیر قرار داده است."
فساد یکی از مهمترین چالش‌ها در برابر دولت افغانستان در چند سال گذشته بوده است و برخورد جدی با آن یکی از اصلی‌ترین شعارهای اشرف غنی، رئیس جمهوری افغانستان بود که در ماه سپتامبر ۲۰۱۴ به قدرت رسید.
آقای غنی تصفیه حساب پرونده کابل بانک، بزرگترین رسوایی مالی افغانستان، اصلاح نظامی قضایی، برخورد با غصب زمین و اصلاح نظام استخدام در نهادها دولتی را از اولویت‌های کاری خود برای مبارزه با فساد اعلام کرده بود.
اما گزارش شفافیت بین‌المللی می‌گوید که از زمان روی کار آمدن دولت وحدت ملی در افغانستان، فساد اداری و مالی در این کشور بیشتر شده است.
ایران با شاخص ۲۷ امتیاز از ۱۰۰ امتیاز، در رتبه ۱۳۰ قرار گرفته است. کشورهای کامرون، نپال، نیکاراگوئه، پاراگوئه و اوکراین نیز با همین شاخص در رتبه ۱۳۰ هستند.
کشور تاجیکستان با ٢٦ امتیاز در رده ١٣٦ قرار دارد و در کنار کومور و نیجریه قرار می‌گیرد.
در جدول سال ۲۰۱۵، کشور دانمارک با امتیاز یا شاخص ۹۱ در صدر جدول قرار دارد و دارای سالم‌ترین بخش دولتی است. کشورهای فنلاند (۹۰) سوئد (۸۹)، زلاند نو (۸۷)، نروژ (۸۷)، سوئیس (۸۶)، سنگاپور (۸۵)، کانادا (۸۳) و آلمان (۸۱) پس از این کشور قرار می‌گیرند. از سایر کشورها، بریتانیا با ۸۱ امتیاز در رده ۱۰، ایالات متحده با ۷۶ امتیاز در رده ۱۶، ژاپن با ۷۵ امتیاز در رده ۱۸ و فرانسه با ۷۰ امتیاز در رده ۲۳ هستند. در سال ۲۰۱۵، چین با ۳۷ امتیاز در رده ۸۳ و روسیه با ۲۹ امتیاز در رده ۱۱۹ قرار گرفتند. کشورهای اردن با ٥٣ امتیاز رتبه ٤٥، عربستان سعودی با ٥٢ امتیاز رتبه ٤٨ و کویت با ٤٩ امتیاز رتبه ٥٥ را در این جدول در اختیار داشتند.
در رده‌های پائین جدول، سوریه همراه با ارتیره، ترکمنستان و یمن در رده ۱۵۴ و پس از آنها به ترتیب، کشورهای هائیتی، گینه بیسائو و ونزوئلا در رتبه ۱۵۸، عراق و لیبی در رده ۱۶۱، آنگولا و سودان جنوبی در رده ۱۶۵ قرار گرفته‌اند.
شفاقیت بین‌الملل هر سال برای کشورهای مختلف شاخص تشخیص فساد CPI را براساس امتیازاتی که هر از لحاظ سلامت بخش عمومی کسب کرده محاسبه و در جدول رتبه بندی درج می‌کند.
امتیاز هر کشور از طریق مصاحبه و گردآوری نظرات بازرگانان و صاحبان صنایع و ارزیابی کارشناسان تهیه می‌شود. به گفته این سازمان، نظرات ارائه شده باید کمیت‌پذیر بوده و براساس روش‌شناسی "قابل اطمینان و معتبر" محاسبه شده باشد. عوامل به کار رفته در محاسبه شاخص باید تابع ضوابط مشخصی باشد به نحوی که بتوان آن را برای مقایسه وضعیت کشورهای مختلف در یک سال، و تغییرات احتمالی وضعیت یک کشور در سال‌های متفاوت به کار گرفت.
برای محاسبه شاخص های سال ۲۰۱۵، از دوازه منبع اطلاعاتی متعلق یازده سازمان مختلف استفاده شده که جزئیات آن در گزارش سازمان آمده است. بدترین مورد از فساد دولتی با امتیاز صفر، و سالم ترین بخش عمومی با امتیاز ١٠٠ نشان داده می‌شود اما در گزارش سال ٢٠١٥، و سال‌های قبل از آن، هیچ کشوری امتیاز صفر یا صد نگرفته است.
سازمان شفافیت بین الملل یک سازمان غیردولتی و غیرانتفاعی است مستقر در آلمان است که از سال ١٩٩٣ فعالیت خود در سنجش میزان فاسد در کشورهای مختلف را آغاز و دو سال پس از آن، به محاسبه شاخص فساد و رتبه‌بندی کشورها پرداخت. گزارش های این سازمان در زمینه هایی مانند برقراری روابط اقتصادی یا بررسی امکانات سرمایه‌گذاری در کشورهای مختلف مورد توجه قرار می‌گیرد.
