سینمای زیر زمینی و براندازی نرم؛ نگاه امنيتی به هنر؟

معاون سیاسی سازمان صدا و سیما در گزارشی جشنواره های جهانی فیلم را بخشی از"جنگ نرم"علیه جمهوری اسلامی توصیف کرده و نسبت به آنچه"سینمای زیر زمینی"نامیده، هشدار داده است.

در این گزارش که هفته گذشته از سوی معاونت سیاسی صدا و سیما منتشر شد، با تاکید بر "حوادث پس از انتخابات" و تحولات ناشی از آن ، گفته شده که"قدرت های استکباری با بهره گیری از فناوری های نوین و رسانه های جدید درصدد تضعیف موقعیت داخلی و بین المللی انقلاب" هستند.

معاونت سیاسی صدا و سیما علت تهیه چنین گزارشی را"تاکیدات اخیر رهبر انقلاب اسلامی در باره هوشیاری همه مسئولان و دست اندرکاران نظام" اعلام و تاکید کرده که"جشنواره های جهانی فیلم" و"فیلم های زیر زمینی ایرانی"اکنون به یکی از ابعاد"جنگ نرم" علیه جمهوری اسلامی تبدیل شده است.

در این گزارش گفته شده است:" بخشی از این جنگ نرم امروزه در جشنواره هایی مثل کن و ... برای سیاه نمایی اوضاع داخلی و برجسته سازی حوادث و وقایع کشور در حوزه های مختلف به منظور بهره برداری سیاسی دنبال می شود."

این گزارش درادامه با لحنی هشدار دهنده تاکید کرده که"از آنجا که این تهدید نرم «موجودیت»،«امنیت» و «اصالت» نظام را هدف قرار داده بنابراین هوشیاری در باره زمینه های مختلف بروز آن امری ضروری است."

معاونت سیاسی صدا و سیما با اشاره به اينکه"نمایش فیلم های ایرانی که تصویری تیره و نابسامان از اوضاع اقتصادی و اجتماعی ایران ارائه می دهند" و توجه به آثار زیر زمینی با مضامین سیاسی که به تفکر سیاسی برگزارکنندگان جشنواره ها نزدیک است" تاکید کرده که در جشنواره های معتبری چون جشنواره فیلم کن ، جشنواره فیلم ونیز و دیگر جشنواره های جهانی"دیدگاه سیاسی" غالب شده و به همین منظور" توجه به آثار زیر زمینی با مضامین سیاسی" مورد توجه قرار گرفته است. این گزارش"مشکلات داخلی سینمای ایران" و "حوادث پس از انتخابات"را موجب توجه جشنواره های جهانی فیلم به "سینمای زیر زمینی ایران" دانسته است.

هشدار نسبت به رشد "سینمای زیرزمینی" در ایران

بخش قابل توجهی از گزارش معاونت سیاسی صدا و سیما در باره سینمای ایران به ژانر جدیدی در سینمای ایران پرداخته که از آن با نام"سینمای زیر زمینی" نام برده است.

در این گزارش نسبت به "حضور کم رنگ فیلم های ایرانی که از مجاری رسمی به جشنواره های بین المللی معرفی می شوند" ابراز نگرانی و تاکید شده که جشنواره های جهانی فیلم در ماه های اخیر به"نمایش فیلم های زیر زمینی ایرانی و اهدا جایزه به آنها"پرداخته اند.

گزارش معاونت سیاسی صدا و سیما علاوه براین افزوده که"سینمای ایران شاهد تولید فیلم های زیرزمینی است که خارج از شبکه رسمی و نظارتی دولت در کشور تولید می شوند."

در اين گزارش، در تعریف سینمای زیر زمینی گفته شده است:"فیلم هایی که مجوز رسمی برای ساخت کسب نمی کنند و در سکوت مطلق خبری ساخته می شوند و تمام تلاش سازندگان آنها صرفا ارسال آنها به جشنواره های خارجی می شود.

در ادامه این گزارش آمده است که سینماگرانی که بدون مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فیلم می سازند قصد دارند "از این طریق بتوانند امکان نمایش بین المللی یافته و با مطرح شدن در این جشنواره ها، سرمایه های خارجی را جذب کنند و این روند تا آنجا پیش رفته است که اکنون می توان از شکل گیری جریانی با عنوان سینمای زیرزمینی در ایران حرف زد."

معاونت سیاسی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ساخت فیلم بدون مجوز دولتی را"سینمایی بی توجه به ضوابط و مقررات رسمی فیلم سازی در ایران" معرفی و تاکید کرده"سینمای زیرزمینی نیز همانند موسیقی، ادبیات و دیگر شکل های هنر غیررسمی و به اصلاح زیرزمینی در ایران، به موازات جریان رسمی تولید فیلم و مناسبات حاکم بر آن شکل گرفته و توجه برخی جشنواره های بین المللی را برانگیخته است."

معاونت سیاسی صدا و سیما درحالی از "جشنواره های جهانی فیلم" و "بخشی از سینمای ایران" به عنوان یکی از"ابعاد جنگ نرم علیه جمهوری اسلامی" نام برده که در ماه های اخیر معترضان به نتایج انتخابات نیز ازسوی حاکمیت و نهادهای امنیتی با اتهام "جنگ نرم"،"براندازی نرم"،"انقلاب رنگی"،و انقلاب مخملی" و برخورد سخت امنیتی مواجه شده اند.

حمایت بخش گسترده ای از هنرمندان به ویژه سینماگران در جریان انتخابات از رقبای محمود احمدی نژاد و تداوم اعتراض آنها با تحریم جشنواره های داخلی به ممنوع الخروج شدن برخی از هنرمندان سینما و ممنوع التصویر شدن برخی از آنها منجر شده است.

فاطمه معتمد آریا و مجتبی میرتهماسب در نیمه مهرماه وقتی قصد داشتند با تعدادی دیگر از سینماگران ایرانی به نمایندگی از خانه سینما در پاسخ به سفر هیاتی از بنیاد اسکار راهی آمریکا شوند، در فرودگاه تهران ممنوع الخروج شدند.

جعفر پناهی کارگردان ایرانی دیگر سینماگر ممنوع الخروج است.

آقای پناهی پس از آنکه به عنوان رییس هیات داوران جشنواره جهانی فیلم مونترال کانادا به همراه سایر اعضای غیر ایرانی این هیات با شال سبز بر صحنه رفت، به ایران بازگشت اما اندکی بعد وقتی که راهی سفر به فرانسه بود ممنوع الخروج شد.

پس از آنکه علیرضا عسگرپور مدیرعامل خانه سینما خواستار واکنش این وزارتخانه در قبال محدودیت های جدید برای سینماگران شد، علیرضا سجادپور، مدیرکل ارزشیابی و نظارت برسینما در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت که" ممنوع‌الخروج شدن این افراد ربطی به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ندارد."

علاوه براین، خبر ممنوع التصویر شدن بازیگران سینما نیز در هفته های اخیر بارها منتشر شده و در تازه ترین مورد روزنامه تهران امروز، روز پنج شنبه گذشته از ممنوع التصویر شدن میترا حجار خبر داد.

مدیرکل ارزیابی و نظارت بر سینما در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی این بار در گفت و گو با خبرگزاری فارس، ممنوع التصویر شدن این هنرپیشه را تايید کرد. علیرضا سجاد پور گفت:"مدت‌ها قبل از اینکه به بدنه معاونت سینمایی وارد شوم، به صورت شفاهی عنوان شد که تعدادی از اهالی سینما مجوز فعالیت ندارند و به تهیه کنندگان اعلام شد که با این افراد قرارداد همکاری منعقد نشود که خانم حجار نیز یکی از این همین افراد بود."

علیرضا سجادپور تاکید کرد که "مشکل ممنوع التصویر شدن هنرمندان " از جایی در خارج از وزارتخانه فرهنگ و ارشاد اسلامی به وجود آمده است.

"بررسی موضوعات فرهنگی با ديد امنيتی"

همزمان با تشدید محدودیت ها برای سینماگران مستقل و اتهام "براندازی نرم" و "زیر زمینی" خواندن بخشی از سینمای ایران از سوی معاونت سیاسی صدا و صیمای جمهوری اسلامی، روز جمعه 8 آبان، 46 سینماگر سرشناس ایرانی طی بیانیه ای خطاب به "دوستداران سینمای ایران" اعلام کردند که"سالن‌های سینما بعضی ازفیلم‌های ما را نشان نمی‌دهند و بسیاری از فیلم‌ها با محدودیت به نمایش در می‌آیند؛ و هیچ قانونی از ما پشتیبانی نمی‌کند. جریانی بین ما و شما فاصله انداخته است. این جریان خواستار حاکمیت پول و سرمایه است و هر کس برای این حاکمیت فیلم نسازد، در نمایش عمومی با شگردهای بازاری تنبیه می‌شود."

عباس کیارستمی، بهرام بیضایی، ناصر تقوایی، رخشان بنی اعتماد، احمدرضا درویش، کیانوش عیاری و کیمورث پور احمد از جمله 46 سینماگر امضاء کننده این بیانیه با هشدار نسبت به حذف سینمای مستقل تاکید کردند که "در شرایط کنونی، ملاک برای نمایش عمومی یک فیلم ، فیلمساز آبرودار و فیلم آبرومند نیست.می‌خواهند سینمای مستقل را حذف کنند و یا حداکثر لطف کنند و در گلخانه نگه دارند."

محمود احمدی نژاد اواخر تابستان امسال در برنامه ای تلویزیونی هنگام معرفی حجت الاسلام حیدر مصلحی وزیر جديد اطلاعات از وی به عنوان"چهره فرهنگی" نام برد و گفت:"وقت آن رسیده که یک آدم فرهنگی وزارت اطلاعات را اداره کند."

هفته گذشته علی فلاحیان وزیر اسبق اطلاعات جمهوری اسلامی به روزنامه "خبر" گفت که اظهارات محمود احمدی نژاد حاکی از آن است که"آنها الان معتقد هستند که موضوعات فرهنگی را با دید امنیتی بررسی بکنند."

آقای فلاحیان با اشاره به سخنان رهبر جمهوری اسلامی در مورد تهاجم فرهنگی گفت:"مقام رهبری فرمودند که ما الان دچار یک تهاجم فرهنگی هستیم. در دورانی هستیم که این همه ماهواره و روزنامه و مجله و آدم‌هایی که تحت تأثیر آن هستند در جامعه ما دارند حرف می‌زنند. پس الان معتقدند که آن کارشناسانی که در حوزه فرهنگ و تأثیرات آن و تبلیغات هستند بیشتر تقویت و هدایت بشوند."

وزیر اسبق اطلاعات که منتقدان از دوران وزارت او نيز به عنوان یکی از دوره های اوج گیری نگاه امنیتی به فرهنگ و هنر ياد می کنند، با اشاره به اینکه نگاه امنیتی به فرهنگ"لزوماً به معنای برخورد فیزیکی نیست" احتمال داد که وزارت اطلاعات در بخش های فرهنگی از جمله فیلمسازی دستورالعمل ها و فعالیت هایی را آغاز خواهد کرد.