یک افغانی، یک مکتب؛ طرحی تازه برای رشد معارف

مقامات محلی در لوگر در یک طرح تازه، به منظور تامین نیازمندی مکاتب و بازسازی آنها، از دانش آموزان پول جمع‌آوری می‌کنند. این برنامه زیر نام "یک افغانی، یک مکتب" از سوی شوراهای کوچک محلی، قومی و آموزگاران به پیش برده و نظارت می‌شود.

"یک افغانی، یک مکتب" نام برنامه‌ای است که مقامات محلی در لوگر ولایتی در جنوب کابل به تازگی به راه انداخته‌اند. در این برنامه هر شاگرد (دانش آموز) به شکل داوطلبانه روزانه یک افغانی می‌پردازد.

این برنامه درست همزمان با نواختن زنگ شروع سال تعلیمی ۱۳۹۵ آغاز شد.

مقامات محلی می‌گویند از پول جمع آوری شده در این برنامه، برای بازسازی مکاتب در این ولایت استفاده خواهد شد.

آرزو سرمعلم یک مکتب دخترانه در شهر پل‌علم است. او می‌گوید این روند کمک کرده تا کارهای کوچک بازسازی در مکتب را خودشان تمویل کنند.

او گفت: "پروسه طوری است که روزانه اول نمره صنف (شاگرد اول کلاس) از هر شاگرد یک افغانی جمع آوری می‌کند و این پول به نگران () صنف و بعدا به سرمعلم و مدیریت تحویل داده می‌شود. ماهانه آن را حساب می‌کنیم. کتابچه راجستر داریم تا ببینیم که مجموعا چه مقدار پول جمع آوری شده؟ و آن را در یک صندوق می اندازیم. پروسه خوبی است که شاید بتوانیم در حصه تعلیم و تربیه از آن استفاده کنیم."

این برنامه از همان شروع مخالفان و موافقانش را در میان پدران و مادران شاگردان داشته است.

رحیمه مادر یکی از شاگردان در لوگر می‌گوید این اقدام سبب شده که بدون جبر، در ساخت مکاتب سهم بگیرند.

او گفت: "برای من که مادر یک شاگرد هستم هیچ مشکلی نیست. روزانه یک افغانی به فرزندم می‌دهم که در یک ماه سی افغانی می‌شود. این پول زیاد ارزش ندارد اما در مقابل مکتب شان بازسازی می‌شود و برای شان میز و چوکی خریداری می‌شود."

با آن که جمع آوری پول از نزد شاگردان در لوگر داوطلبانه است، اما حاجی عبدالله که فرزندش در یکی از مکاتب لوگر درس می‌خواند، می‌گوید این کار بار اضافی بر دوش وی است.

او گفت: "از خانواده ما هفت کودک در مکتب هستند. وقتی ما این پول را به شکل ماهانه سنجش کنیم، برای آن بودجه نداریم. بناء برای ما سنگین است و از سوی دیگر وزارت معارف بارها اعلام کرده که تحصیل رایگان است."

بودجه کلی وزارت معارف (آموزش و پرورش) افغانستان امسال نزدیک به ۷۰۰ میلیون دلار است. حالا پرسش اینست که این پول جمع آوری شده از شاگردان به کجا خواهد رفت.

محمد اکبر استانکزی، رئیس معارف لوگر، به بی‌بی‌سی گفت پولی که تا حالا جمع آوری کرده‌اند، در رنگ کردن ساختمان چند مکتب، تامین برق آفتابی و سرسبزی مکاتب مصرف شده است.

به گفته وی، هدف این برنامه جلب کمک تاجران و ثروتمندان لوگر به معارف است.

او می‌گوید که بودجه‌ای که به ریاست‌های معارف ولایات تخصیص داده شده، برای بازسازی مکاتب کافی نیست.

آقای استانکزی گفت: "در هر مکتب یک شورا زیر نظر مدیر مکتب ساخته شده. این روند شفاف و حسابده است و می‌تواند به شاگردان و خانواده‌های شان، روستا و منطقه حساب بدهد. از این پول برای نیازمندی مکتب استفاده می‌شود."

به گفته وی، شوراهای کوچکی که در ترکیب آن مدیران مکاتب و بزرگان قومی هم شامل اند، از این روند نظارت می‌کنند.

این طرح در افغانستان بی پیشینه است و تاکنون در ولایت دیگری عملی نشده است.

ولایت لوگر در جنوب کابل شش ولسوالی دارد که در بخش‌های از آن گروه طالبان فعال است. اما مقامات می‌گویند هیچ مکتبی در این ولایت مسدود نیست و سال گذشته نیز ۴۵ مکتبی که به دلیل خشونت‌ها بسته شده بودند، بازگشایی شدند.

در لوگر ۳۰۷ مکتب ثبت است که ۱۱۷ آن ساختمان ندارد. در این ولایت ۱۵۰ هزار شاگرد از جمله پنجاه هزار دختر مشغول آموزش هستند.