Hidden Heroines / Merched Mawreddog

Two years ago, a group of women came together to address a huge gap in Welsh culture – the fact that there isn’t a single statue of a real Welsh woman anywhere in an outdoor space in Wales.

They created a task force called Monumental Welsh Women and in May 2018 – with the help of the Women’s Equality Network (WEN) Wales - drew up a list of 50 historical Welsh women who epitomised and illustrated the achievements, talents and successes of Welsh women over the years.

From this list of 50, a panel of experts chose five women to be put forward for the public to vote for their Hidden Heroine – who will be immortalised as the first outdoor public statue of a real Welsh woman in Wales.

Betty Campbell was announced as the winner on the 18 January 2019. The Monumental Welsh Women project will be leading the development and construction of the statue which will be located in Central Square, Cardiff. BBC Wales will be following the progress of the project as part of documentary to be broadcast in 2020.

Ddwy flynedd yn ôl, daeth criw o ferched at ei gilydd i roi sylw i fwlch enfawr yn niwylliant Cymru - y ffaith nad oes un cerflun o ferch arwrol o Gymru i’w weld mewn unrhyw ofod awyr agored yng Nghymru.

Aethant ati i sefydlu tasglu o’r enw Monumental Welsh Women er mwyn gwneud rhywbeth am y peth a sefydlu prosiect gan ddod â haneswyr, arbenigwyr celf, newyddiadurwyr a merched busnes at ei gilydd.

Mae’r rhestr fer, y dewisir y ferch i gael ei chynrychioli gan y cerflun oddi arni, wedi cael ei llunio gan banel o arbenigwyr, o restr o 50 o ferched Cymreig hanesyddol, a luniwyd gan y grŵp Monumental Welsh Women a Rhwydwaith Cydraddoldeb Menywod Cymru fis Mai diwethaf fel rhan o’r dathliadau Canmlwyddiant ers i rai merched gael yr hawl i bleidleisio. Roedd y merched ar y rhestr yn cynrychioli ac yn cyfleu llwyddiannau, doniau a chyflawniadau merched yng Nghymru dros y blynyddoedd. Roedd y panel yn credu bod y pump a gyrhaeddodd y rhestr fer yn enghreifftiau gwych o ddylanwad a chyfraniad merched Cymreig ar draws nifer o feysydd gwahanol.

Cyhoeddwyd mae Betty Campbell oedd ennillydd y bleidlais ar 18 Ionawr 2019. Bydd prosiect Monumental Welsh Women yn arwain y gwaith o ddatblygu ac adeiladu y cerflun a fydd yn cael ei lleoli yn Sgwar Canolog, Caerdydd. Bydd BBC Cymru yn dilyn y prosiect fel rhan o rhaglen ddogfen fydd yn cael ei ddarlledu yn 2020.

The profiles of the shortlisted women will feature across BBC Cymru Wales programmes and services from Monday January 6th to Friday January 11th.

The public vote opens at 2130 Friday January 11th and closes at 2130 Wednesday 16th January 2019.

The winner will be announced in BBC Wales Today at 1830 Friday 18th January.
In the event of a tie the Monumental Welsh Women panel will decide on the winner.

Online Voting Terms and Conditions

1. You can take part by accessing the relevant web page. You will find the question and a list of alternative answers. You can register your vote by electronically selecting the option you wish to vote for.

2. Any votes registered outside the announced voting times, which will be listed online and on-air, will not count.

3. Online voting requires you to log into the page with your BBC account at https://www.bbc.com/signin . If you do not have a BBC account, you can register for one for free at https://www.bbc.com/register . If you have any trouble registering or signing in, you can visit the help pages at https://www.bbc.com/signin/help

4. This is not a competition and there will be no prize for any option or anyone taking part.

5. The number of times you can vote may be restricted. The presence of a cap to voting and what that limit is will be made clear for each vote. Some votes may be restricted geographically to within the UK only. If you are not in the right area you will not see the vote.

6. Live results may be displayed during the vote window. These should not be taken as an indicator of the final published results, but merely as a snapshot for interest. The BBC will announce the final result on-air and/or online when voting is closed and the actual result is known.

7. The BBC reserves the right to disqualify entries or suspend voting if it has reasonable grounds to suspect that fraudulent voting has occurred or if it considers there has been any attempt to rig the voting. The BBC has the right to substitute an alternative selection method at its absolute discretion. For the purposes of investigating possible voting irregularities when voting on BBC web pages using BBC account the BBC may use cookies, log IP addresses or analyse the information from your BBC account. The BBC will not publish this information or provide it to anyone without permission, except where required for enforcement of these terms. For more information please see: BBC Privacy Policy, how the BBC uses cookies and BBC online Terms of Use.

8. If, for any reason, the online voting system fails, the vote may be suspended or a contingency plan may be actioned.

9. The BBC reserves the right to change, cancel or suspend this vote at any time.

10. The BBC, its sub-contractors, subsidiaries and/or agencies cannot accept any responsibility whatsoever for any technical failure or malfunction or any other problem with any system, server, provider or otherwise which may result in any vote not being received by the BBC, not properly registered or recorded.

11. Please note that BBC, BBC Group or Telescope employees or anyone who is directly connected in any way with the associated BBC content or the vote is not eligible to vote.

12. The voting accords with the BBC's Code of Conduct for Competitions and Voting, details of which can be found on the BBC's Standards and Guidelines website at http://www.bbc.co.uk/editorialguidelines/guidelines/appendix2

13. Online votes are subject to the BBC Privacy and Cookies Policy found athttp://www.bbc.co.uk/usingthebbc/privacy/privacy-policy , more information about Cookies can be found at http://www.bbc.co.uk/usingthebbc/cookies/ and BBC online Terms of Use found athttp://bbc.co.uk/usingthebbc/terms/terms-of-use .

14. These Terms and Conditions are governed by the law of England and Wales.

Privacy Notice

Your trust is very important to us. The BBC is committed to protecting the privacy and security of your personal information.

It is important that you read this notice so that you are aware of how and why we are using such information. This privacy notice describes how we collect and use personal information about you during and after your relationship with us, in accordance with data protection law.

Additional information can be found in the BBC’s Privacy and Cookies Policy. Where there is inconsistency between those documents and this notice, this notice shall prevail.

It’s up to you how you use our services. And you can manage or delete your BBC account at any time. There’s more info on managing your account here. Because we’re a public service, we will help you make informed decisions about your information, so everyone can get the best out of digital technologies and the BBC. You can find out what we're doing with your information here. You can find out more about cookies here.

What will we collect and how we use it?

The BBC is the data controller of your information that is collected. This means that the BBC decides what your personal data is used for, and the ways in which it is processed.

The personal information that is collected is BBC account details and voting choice.

Telescope is the BBC’s data processor and is contracted to the BBC to provide the platform. This means Telescope can only use your personal data within the parameters set by the BBC. Telescope will collect your IP address along with other BBC account information such as BBC iD and geographic location derived from your IP address in order to provide a robust and reliable vote result to the BBC (this will include counting and capping votes as well as checking for irregularities). The lawful basis for processing is the legitimate interests of the BBC to deliver valid votes to the BBC’s audience – for both those who take part and for those that consume content based on those results. This yields richer and more engaging content for all of our audiences and is not an unreasonable infringement on the rights and freedoms of the individual BBC audience members.

Retaining your information

The BBC will retain your personal data for a period of 2 years following collection – for internal and external audit purposes consistent with industry standards, unless a longer retention period is required by law. At that point your personal data will be deleted. For more information about how the BBC processes your data please see the BBC’s Privacy Policy, available at http://www.bbc.co.uk/privacy.

Sharing your information

Your personal data will not be shared with any additional third parties outside of the BBC and Telescope without your prior permission, except as required by law.

Your rights and more information

If you need help with managing your account settings and the information we hold, you can find out how to do this here.

If you have any questions about how the BBC handles your personal information, or you wish to find out about your rights, please visit the BBC’s Privacy and Cookies Policy. You will also be able to find out more information about how the BBC processes your information and how you can contact the BBC’s Data Protection Officer.

If you raise a concern with the BBC about the way it has handled your personal information, you are entitled to lodge a complaint with a supervisory authority. In the UK, the supervisory authority is the Information Commissioner’s Office (ICO), which can be contacted at: https://ico.org.uk/concerns/.

Bydd proffiliau y menywod sydd ar y rhestr fer i'w gweld a’u clywed ar raglenni a gwasanaethau BBC Cymru Wales o ddydd Llun 6ed Ionawr i ddydd Gwener 11eg Ionawr.

Mae’r bleidlais gyhoeddus ar agor 2130 nos Wener Ionawr 11eg ac yn cau 2130 nos Fercher 16eg Ionawr 2019.

Bydd yn ennillydd yn cael ei chyhoeddi ar BBC Wales Today am 1830 ar nos Wener 18fed Ionawr. Os fydd y bleidlais gyhoeddus yn gyfartal bydd y panel Monumenal Welsh Women yn penderfynu ar yn ennillydd.

Telerau ac Amodau Pleidleisio Ar-lein

1. Gallwch gymryd rhan drwy fynd i'r dudalen berthnasol ar y we. Fe welwch chi’r cwestiwn a rhestr o atebion amrywiol. Gallwch gofrestru eich pleidlais drwy ddewis yn electronig yr opsiwn rydych yn dymuno pleidleisio drosto.

2. Ni fydd unrhyw bleidleisiau a gofrestrir y tu allan i'r amseroedd pleidleisio sydd wedi’u cyhoeddi, a fydd yn cael eu rhestru ar-lein ac ar yr awyr, yn cyfrif.

3. Mae pleidleisio ar-lein yn gofyn i chi fewngofnodi i’r dudalen gyda’ch cyfrif BBC yn https://www.bbc.com/signin . Os nad oes gennych chi gyfrif BBC, gallwch gofrestru i gael un am ddim yn https://www.bbc.com/register . Os ydych chi’n cael unrhyw drafferth cofrestru neu fewngofnodi, ewch i'r tudalennau cymorth yn https://www.bbc.com/signin/help

4. Nid cystadleuaeth yw hon ac ni fydd unrhyw wobr am unrhyw opsiwn neu unrhyw un sy’n cymryd rhan.

5. Efallai y bydd y nifer o weithiau y gallwch chi bleidleisio wedi’i gyfyngu. Bydd presenoldeb cap ar bleidleisio a beth fydd y cyfyngiad hwnnw’n cael ei nodi’n glir ar gyfer pob pleidlais. Bydd rhai pleidleisiau wedi’u cyfyngu’n ddaearyddol i fod yn y DU yn unig efallai. Os nad ydych chi yn yr ardal iawn, ni fyddwch yn gweld y bleidlais.

6. Efallai y dangosir canlyniadau byw yn ystod ffenestr y bleidlais. Ni ddylid ystyried y rhain fel arwydd o'r canlyniadau terfynol a gyhoeddir, dim ond fel cipolwg er diddordeb. Bydd y BBC yn cyhoeddi’r canlyniad terfynol ar yr awyr a/neu ar-lein pan fydd y pleidleisio wedi cau a'r canlyniad terfynol yn hysbys.

7. Ceidw’r BBC yr hawl i ddiystyru pleidleisiau neu eu gwneud yn anghymwys os oes ganddo sail resymol i amau bod pleidleisio twyllodrus wedi digwydd neu os yw’n credu bod ymgais wedi bod i ystumio’r pleidleisio. Mae gan y BBC hawl i newid i ddull dewis amgen yn unol â’i ddisgresiwn llwyr. At ddibenion ymchwilio i afreoleidd-dra posibl gyda phleidleisio wrth bleidleisio ar dudalennau'r BBC ar y we gan ddefnyddio cyfrif BBC, efallai y bydd y BBC yn defnyddio cwcis, yn cofnodi cyfeiriadau IP neu’n dadansoddi'r wybodaeth o’ch cyfrif BBC. Ni fydd y BBC yn cyhoeddi'r wybodaeth hon nac yn ei darparu i unrhyw un heb ganiatâd, oni bai pan fo raid gwneud hynny er mwyn gorfodi'r telerau hyn. I gael mwy o wybodaeth, edrychwch ar: Polisi Preifatrwydd y BBC, sut mae’r BBC yn defnyddio cwcis a Thelerau ac Amodau Defnydd y BBC ar-lein.

8. Os bydd y system bleidleisio ar-lein yn methu am unrhyw reswm, efallai y caiff y bleidlais ei gohirio neu rhoddir cynllun wrth gefn ar waith.

9. Ceidw’r BBC yr hawl i newid, canslo neu ohirio’r bleidlais hon ar unrhyw adeg.

10. Ni chaiff y BBC, ei is-gontractwyr, ei is-gwmnïau a/neu ei asiantaethau dderbyn unrhyw gyfrifoldeb o gwbl am unrhyw fethiant neu ddiffyg technegol neu unrhyw broblem arall â’r system, y gweinydd, y darparwr neu fel arall a allai arwain at y BBC yn peidio â derbyn unrhyw bleidlais, neu bleidlais ddim yn cael ei chofrestru neu ei chofnodi’n briodol.

11. Sylwer nad yw'r BBC, Grŵp y BBC na chyflogeion Telescope, nac unrhyw un sydd â chysylltiad uniongyrchol mewn unrhyw ffordd â chynnwys cysylltiedig y BBC neu'r bleidlais, yn gymwys i bleidleisio.

12. Mae’r pleidleisio’n cadw at God Ymddygiad y BBC ar gyfer Cystadlaethau a Phleidleisio, ac mae manylion y Cod hwn ar gael ar wefan Safonau a Chanllawiau'r BBC yn http://www.bbc.co.uk/editorialguidelines/guidelines/appendix2

13. Mae pleidleisiau ar-lein yn dod o dan Bolisi Preifatrwydd a Chwcis y BBC sydd i’w weld ynhttp://www.bbc.co.uk/usingthebbc/privacy/privacy-policy, mae mwy o wybodaeth am Gwcis ar gael yn http://www.bbc.co.uk/usingthebbc/cookies/ ac mae Telerau Defnydd y BBC ar-lein ar gael yn http://bbc.co.uk/usingthebbc/terms/terms-of-use .

14. Mae’r Telerau a’r Amodau hyn yn cael eu rheoli gan gyfreithiau Cymru a Lloegr.

Mae’ch ymddiriedaeth chi yn bwysig iawn i ni. Mae’r BBC wedi ymrwymo i ddiogelu preifatrwydd a diogelwch eich gwybodaeth bersonol chi.

Mae’n bwysig eich bod yn darllen yr hysbysiad hwn er mwyn i chi wybod sut a pham rydym yn defnyddio gwybodaeth o'r fath. Mae'r hysbysiad preifatrwydd hwn yn disgrifio sut rydym yn casglu ac yn defnyddio gwybodaeth bersonol amdanoch chi yn ystod ac ar ôl eich perthynas â ni, yn unol â deddfwriaeth diogelu data.

Mae rhagor o wybodaeth ar gael ym Mholisi Polisi Preifatrwydd a Chwcis y BBC.Os bydd anghysondeb rhwng y dogfennau hynny a'r hysbysiad hwn, yr hysbysiad hwn fydd yn drech.

Chi sy'n dewis sut rydych chi'n defnyddio ein gwasanaethau. Ac fe allwch chi reoli neu ddileu eich cyfrif BBC unrhyw bryd. Mae rhagor o wybodaeth am reoli eich cyfrif yma. Oherwydd ein bod ni’n wasanaeth cyhoeddus, byddwn yn eich helpu chi i wneud penderfyniadau doeth am eich gwybodaeth, er mwyn i bawb gael y gorau allan o dechnolegau digidol a’r BBC. Cewch ddarganfod beth rydym yn ei wneud gyda’ch gwybodaeth yma. Cewch ragor o wybodaeth am gwcis yma.

Beth fyddwn yn ei gasglu a sut byddwn yn ei ddefnyddio?

Y BBC yw rheolydd data yr wybodaeth a gesglir. Mae hyn yn golygu mai’r BBC fydd yn penderfynu ar gyfer beth fydd eich data personol yn cael eu defnyddio a sut bydd eich data’n cael eu prosesu.

Ar gyfer pleidleisio dros y ffôn, y rhif ffôn a’r bleidlais yw’r data personol. Temple Interactive Media Limited yw prosesydd data’r BBC, ac mae’n gweithio o dan gontract i’r BBC i ddarparu’r llwyfan teleffoni. Mae hyn yn golygu mai dim ond o fewn y paramedrau y mae’r BBC wedi’u gosod y gall Temple Interactive Media Limited ddefnyddio eich data personol. Bydd Temple Interactive Media Limited yn casglu eich data personol er mwyn darparu canlyniad cadarn a dibynadwy ynghylch y bleidlais i’r BBC (bydd hyn yn cynnwys cyfrif a chapio pleidleisiau yn ogystal â gwirio am unrhyw beth afreolaidd, a phrosesu ad-daliadau os bydd angen).

Ar gyfer pleidleisio ar-lein, manylion y cyfrif BBC a’r bleidlais yw’r data personol a gesglir. Telescope, UK Ltd yw prosesydd data’r BBC ac mae’n gweithio o dan gontract i’r BBC i ddarparu’r llwyfan pleidleisio ar-lein. Mae hyn yn golygu mai dim ond o fewn y paramedrau y mae’r BBC wedi’u gosod y gall Telescope, UK Ltd ddefnyddio eich data personol. Bydd Telescope, UK Ltd yn casglu eich cyfeiriad IP yn ogystal â gwybodaeth arall am y cyfrif BBC fel iD BBC, categori oedran a lleoliad daearyddol a nodir gan eich cyfeiriad IP er mwyn darparu canlyniad cadarn a dibynadwy ynghylch y bleidlais i’r BBC (bydd hyn yn cynnwys cyfrif a chapio pleidleisiau yn ogystal â gwirio am unrhyw beth afreolaidd).

Buddiant dilys y BBC i ddarparu pleidleisiau dilys i gynulleidfa’r BBC yw’r sail gyfreithiol dros brosesu - ac mae hyn yn berthnasol ar gyfer y rhai sy’n cymryd rhan ac ar gyfer y rhai sy’n defnyddio cynnwys sy’n seiliedig ar y canlyniadau hynny. Mae hyn yn arwain at gynnwys mwy cyfoethog a diddorol i’n holl gynulleidfaoedd, ac nid yw’n tresmasu’n afresymol ar hawliau na rhyddidau aelodau unigol o gynulleidfa’r BBC.

Cadw eich gwybodaeth

Bydd y BBC yn cadw eich data personol am gyfnod o ddwy flynedd ar ôl eu casglu - yn unol â safonau’r diwydiant ar gyfer dibenion archwilio mewnol ac allanol - oni bai fod y gyfraith yn mynnu ei fod yn cadw’r data am gyfnod hwy. Bydd eich data personol yn cael eu dileu bryd hynny. I gael rhagor o wybodaeth am sut mae’r BBC yn prosesu eich data, darllenwch Bolisi Preifatrwydd y BBC, sydd ar gael yn http://www.bbc.co.uk/privacy.

Rhannu eich gwybodaeth

Ni fydd eich data personol yn cael eu rhannu ag unrhyw drydydd partïon eraill y tu allan i’r BBC, Temple Interactive Media Limited a Telescope, UK Ltd heb i chi roi caniatâd ymlaen llaw, ac eithrio pan fo’r gyfraith yn mynnu hynny.

Eich hawliau a rhagor o wybodaeth

Os oes angen help arnoch i reoli eich gosodiadau cyfrif a’r wybodaeth sydd gennym amdanoch, gallwch ddysgu sut i wneud hyn yma.

Os oes gennych chi unrhyw gwestiynau am sut mae'r BBC yn defnyddio eich gwybodaeth bersonol, neu'n dymuno cael rhagor o wybodaeth am eich hawliau, edrychwch ar Bolisi Preifatrwydd a Chwcis y BBC. Yno hefyd, cewch ragor o wybodaeth am sut mae’r BBC yn prosesu’ch gwybodaeth a sut gallwch gysylltu â Swyddog Diogelu Data'r BBC.

Os byddwch yn mynegi pryder i’r BBC am y ffordd y gwnaeth drin eich gwybodaeth bersonol, mae gennych hawl i gwyno wrth awdurdod goruchwylio. Yn y DU, yr awdurdod goruchwylio yw Swyddfa'r Comisiynydd Gwybodaeth (ICO). Gallwch gysylltu â’r Swyddfa yn: https://ico.org.uk/concerns/.