استعفای ظریف؛ 'از نظر روحانی جمهوری اسلامی یک وزیر خارجه دارد'

یک روز بعد از استعفای ناگهانی محمدجواد ظریف از وزارت امور خارجه ایران، محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس جمهور، گفت که از نظر حسن روحانی، ایران "تنها یک سیاست خارجی و یک وزیر امورخارجه دارد."

آقای واعظی که پیشتر خبر پذیرش استعفا را رد کرد بود، روز سه‌شنبه ۷ اسفند در صفحه اینستاگرام خود سخنان امروز آقای روحانی در جمع مدیران بانک مرکزی را نشانه رضایت کامل او "از مواضع و عملکرد هوشمندانه و موثر" محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه توصیف کرد.

آقای روحانی در این سخنرانی از وزیر امور خارجه، رئیس کل بانک مرکزی و وزیر نفت "به خاطر تحمل و مقاومت در فشارها به عنوان کسانی که در خط حمله ایستاده بودند و ایستاده‌اند" تشکر کرد.

هنوز خبری رسمی از پذیرش این استعفا از سوی رئیس جمهور ایران منتشر نشده است.

آقای ظریف دوشنبه شب (۶ اسفند) به صورت ناگهانی در اینستاگرام از استعفای خود خبر داد. او بعد از اعلام غیررسمی این خبر ابراز امیدواری کرد که کناره‌گیری او "تلنگری برای بازگشت وزارت امور خارجه به جایگاه قانونی‌اش در روابط خارجی" باشد.

بسیاری استعفای آقای ظریف را به دعوت نشدن او به عنوان وزیر امور خارجه به دیدار‌های رهبر و رئیس جمهور ایران با بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه، مربوط می‌دانند.

در هر دو دیدار قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران و یکی از بانفوذترین مقام‌‎های نظامی ایران در منطقه حضور داشت.

آقای ظریف از همکارانش در وزارت امور خارجه که گزارش‌هایی از تصمیم آنها برای استعفای جمعی منتشر شده بود، خواسته "با کمال صلابت وظایف خود در دفاع از کشور را دنبال کنند و از چنین اقداماتی به شدت پرهیز کنند."

پومپئو: ظریف و روحانی ویترین مافیای فساد مذهبی‌اند

در پی اعلام استعفای محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، مایک پومپئو وزیر خارجه آمریکا به استعفای محمدجواد ظریف واکنش نشان داده و گفته "او و حسن روحانی ویترین مافیای فساد مذهبی‌اند".

آقای پومپئو در همین خصوص تاکید کرده است که ایالات متحده می داند "همه تصمیمات نهایی را آیت‌الله علی خامنه‌ای می‌گیرد".

بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، در توییتی به این استعفا واکنش نشان داد. او در توییتر فارسی خود نوشت: "ظریف رفت. از دستش راحت شدیم. مادامی که من اینجا هستم، رژیم ایران به سلاح هسته‌ای نخواهد رسید."

استعفای ظریف؛ آیا این یک تاکتیک است؟

لیز دوست، خبرنگار ارشد امور بین‌الملل بی‌بی‌سی

ابر بزرگی از گمانه‌زنی‌ها استعفای ناگهانی جواد ظریف را در بر گرفته است. مشخص نیست که آیا حسن روحانی، رئیس جمهور، با خروج او از دولت، در این زمان که ایران در هر جهت با گرفتاری‌های بزرگی رو به روست، موافقت کند. تصمیم گیری با آیت الله خامنه‌ای، رهبر ایران است.

آقای ظریف، معمار توافق هسته‌ای تاریخی ایران، تلاش‌های دیپلماتیکش را برای نجات این توافق‌نامه در حالیکه دور جدید تحریم‌ها مشکلات اقتصادی زیادی ایجاد کرده، به کار بست.

اما او به شدت تحت فشار گروههای تندروهایی است که هرگز مذاکرات او با غرب را دوست نداشتند و به آن اعتماد نکردند.

گزارش‌هایی می‌گوید که استعفای آقای ظریف، در نهایت به خاطر نادیده گرفته شدن او در جریان بازدید بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه از تهران بوده است.

آیا استعفای آقای ظریف فقط یک تاکتیک است؟ یا واقعا دیپلمات تحصیل کرده در آمریکا و کسی که به عنوان چهره مثبت تعامل تازه ایران با جهان شناخته شده، از صحنه سیاست خارج خواهد شد؟

برخی ناظران معتقدند که سیاست خارجی ایران برای مقابله با کمپین واشنگتن و متحدانش سخت‌تر خواهد شد. کمپینی که - آنطور که آقای ظریف هفته گذشته در مونیخ گفت- همه برای تغییر رژیم ایران است.

صحنه سیاسی ایران در ماه های اخیر، شاهد اختلافات گسترده‌ای بر سر پیوستن به کنوانسیون مقابله با تامین مالی تروریسم سازمان ملل و دیگر مقررات بین المللی ضدپولشویی بوده است.

به گزارش خبرگزاری دولتی ایران (ایرنا) ۱۳۵ نماینده مجلس در نامه‌ای به رئیس جمهور خواهان ادامه حضور و فعالیت محمد جواد ظریف در وزارت امور خارجه شدند.

محمد جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات ایران هم در واکنش به استعفای محمد جواد ظریف در صفحه توئیتری اش نوشت: ننشین برادر، پاشو بایست جواد جان! مردم نگرانند.

علی مطهری نائب رئیس مجلس ایران نیز درخصوص این استعفا گفته است "به نظرم دلیل اصلی استعفای محمدجواد ظریف دخالت‌هایی باشد که از طرف برخی نهادهای غیر مسئول در سیاست خارجی دولت و کشور انجام می‌شود. ظریف احساس می‌کند موانعی پیش رویش است و نمی‌تواند کار خودش را انجام دهد."

حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفته است که موضوع استعفای آقای ظریف، امروز در یک جلسه فوری این کمیسیون بررسی می‌شود.

علی نجفی خوشرودی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس نیز به خبرنگاران گفته است که نامه‌ای از سوی اکثریت نمایندگان مجلس شورای اسلامی خطاب به حسن روحانی و در حمایت از محمد جواد ظریف تهیه شده است و نمایندگان در آن، خواهان ماندن آقای ظریف در سمت خود شده‌اند.

عباس موسوی، معاون سخنگوی وزارت خارجه ایران استعفای آقای ظریف را تایید کرده اما محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس جمهور ایران، در ساعات نخست صبح سه‌شنبه پذیرش استعفای آقای ظریف از سوی حسن روحانی را تکذیب کرد.

الیاس حضرتی نماینده مردم تهران در مجلس،"ناهماهنگی‌ها در حوزه سیاست‌ خارجی و دخالت نهادهای مختلف در این حوزه" را علت اقدام آقای ظریف خوانده است.

آقای حضرتی از حسن روحانی خواست با استعفای محمدجواد ظریف مخالفت کند.

الیاس حضرتی به ایرنا گفت: "من حدس می‌زنم آقای ظریف چون در جریان سفر بشار اسد به تهران نبود استعفا دادند. البته ایشان تاکنون چند بار به دلیل ناهماهنگی‌ها در حوزه سیاست خارجی استعفا داده بود اما این بار استعفای خود را رسمی اعلام کرده‌اند."

این نماینده اصلاح‌طلب مجلس ایران همچنین تصویب نشدن لوایح مربوط به FATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام را دلیل دیگر استعفای محمدجواد ظریف خوانده است.