د طالبانو سرپرست حکومت ته د افغانستان ګاونډیو او نورو هېوادونو غبرګونونه

وروسته له هغه چې افغان طالبانو د ملا محمد حسن اخوند په مشرۍ خپله کابینه او سرپرسته اداره اعلان کړه، د نړۍ د ګڼو هېوادونو لخوا ورته بېلابېل غبرګونونه ښودل شوي دي.

یو شمېر هېوادونو د طالبانو پر نوي حکومت له دې کبله نیوکې کړې دي چې ګواکې ټولشموله نه دی او ښځې پکې نشته، خو په ورته مهال ځینو هېوادونو د یوې سرپرستې ادارې د جوړدېدو هرکلی هم کړی دی.

په دې لړ کې د پاکستان بهرنیو چارو وزارت په یوه اعلامیه کې ویلي، د افغانستان بدلېدونکی حالت له نژدې څاري. په اعلامیه کې ویل شوي:

"په کابل کې وروستی سرپرست سیاسي تشکیل به د افغانستان د خلکو اړتیاو پوره کولو لپاره حکومتي اډانه رامنځته کړي".

په اعلامیه کې زیاته شوې:

"موږ هیله من یو چې نوی سیاسي جوړښت به په افغانستان کې د سولې، امنیت او ثبات لپاره هلې ځلې همغږې کړي، او د افغانانو اړتیاوو پوره کولو لپاره به کار وکړي".

د ترکیې بهرنیو چارو وزیر مولود چاوش اوغلو وايي، هېواد یې په رسمیت د طالبانو پېژندلو ته هیڅ بیړه نه لري او نړیواله ټولنه هم باید دې لړ کې بیړه و نه کړي. نوموړی وايي، دې لړ کې یوې متوازنې تګلارې ته اړتیا ده او ترکیه به د بېلا بېلو عواملو پر بنسټ دا پرېکړه کوي.

د ترکیې له این ټي وي ټلویزیوني شبکې سره خبرو کې نوموړي وویل، ترکیه به له طالبانو سره په تدریجي ډول اړیکي زیاتوي.

نوموړی وايي:

"موږ هیله من یو چې افغانستان کې به خبره تر کورنۍ جګړۍ پورې نه رسېږي. اوسمهال هلته د قحطۍ او اقتصادي بحران حالت دی، او موږ له قطر او امریکا سره د کابل هوايي ډګر په هکله خبرې کوو".

مولود چاوش اوغلو وايي، د افغانستان حکومت باید د ټولو استازیتوب وکړي او که یوازې طالبان پکې وي، د ده په خبره ستونزې به راپیدا شي.

نوموړي زیاته کړې:

"د طالبانو لپاره له کورنۍ جګړې غوره دا ده چې د ټولو لوریو په استازولۍ حکومت رامنځته کړي، ځکه دا به ټولې نړۍ ته د منلو وي، او افغان ښځو ته هم باید استازیتوب ورکړل شي".

بل لور د (ټرینډ) خبري اژانس په یوه رپوټ کې د ازبکستان بهرنیو چارو وزارت چارواکو له قوله ویل شوي، دغه هېواد په افغانستان کې د نوي سرپرست حکومت رامنځته کېدو هرکلی کوي.

په دې اړه یوه اعلامیه کې راغلي: "موږ هیله کوو چې دا به د پراخ ملي وحت لپاره پیلامه شي چې په دې هېواد کې به د تلپاتې سولې او ثبات لامل شي".

له دې مخکې ایران کې لوړ پوړو چارواکو په افغانستان کې د یو پراخ بنسټه حکومت په رامنځته کېدو کې د ناکامۍ او بهرنۍ لاسوهنې له کبله اندېښنه څرګنده کړه.

د ایران ملی امنیت شورا عمومي منشي علي شامخاني په یوه ټویټر پیغام کې وویل، افغان چارواکي باید سوله او ثبات تر هر څه زیات لومړیتوب ورکړی.

د نوموړي په وینا د افغانانو د دوستانو اندېښنه دا ده چې هلته د یوه ټولشموله حکومت اړتیا له پامه غورځول شوې، د بهرنۍ لاسوهنې له لارې او د ډېری ټولنیزو او توکمیزو لوریو لخوا د خبرو له لارې د غوښتنو پوره کولو پر ځای وسله وکارول شوه.

نوموړي دا څرګندونې د طالبانو له لوري د سرپرستې کابینې له رامنځته کولو وروسته کړې او په ظاهره یې پر پنجشېر د طالبانو برید هم غندلی دی.

د یادونې ده چې ایران له دې مخکې ویلي وو، د پاکستان له لوري له طالبانو سره د مرستې رپوټونه ارزوي، خو طالبانو دا ډول تورونه رد کړي دي.

بل لور د رویټرز خبري اژانس په یوه رپوټ کې د چین بهرنیو چارو وزارت ویاند وانګ وینبن له قوله ویل شوي، هېواد یې د افغانستان د خاورې تمامیت، ثبات او خپلواکۍ ته درناوی کوي.

ښاغلي وینبن په یوه خبري غونډه کې یوې پوښتنې ته ځواب کې وویل، چین هیله لري چې نوي افغان چارواکي به د ټولو لوریو پر غوښتنو غور وکړي، چې د خپلو خلکو هیلې او د نړیوالې ټولنې تمه پوره کړي.

همدا راز د امریکا د بهرنیو چارو وزارت سه شنبه په یوه اعلامیه کې ویلي،‌ د طالبانو د کابینې د ځینو غړو په اړه اندېښنې لري.

د امریکا حکومت ویلي، د طالبانو خبرو ته نه،‌ بلکې د هغوی عمل ته به ګوري او په اړه به یې قضاوت کوي.

همدا راز اروپايي ټولنې پر چهارشنبه د طالبانو له لوري پر نوي رامنځته شوي سرپرست حکومت نیوکې کړې او په وینا یې د افغانستان ګڼ توکمیزې ټولنې استازیتوب نه کوي او نه هم ټولشموله دی.

د اروپايي ټولنې ویاند په یوه اعلامیه کې وویل:

''دا هغسې چې موږ تمه کوله او دا وروستیو اونیو کې یې طالبانو ژمنه کړې وه، د افغانستان د بډایه توکمیزې او مذهبي ټولنې استازیتوب نه کوي او نه هم ټولشموله دی. ''