«کاهش» سرمایه‌گذاری چین در ایران

روزنامه شرق در مطلبی از «کاهش» سرمایه‌گذاری‌های چین در ایران خبر داده است. این روزنامه در گزارشی با عنوان «دو روی چین» و با استناد به اظهارات مقام‌های دولت ابراهیم رئیسی نوشته «چینی‌ها از سرمایه‌گذاری در ایران» رو می‌گردانند.

این روزنامه در همین زمنیه و در گزارشی (یکشنبه نهم بهمن) نوشته است که آمارهای جدید نشان می‌دهد رقم سرمایه‌گذاری‌های چین در ایران کم شده است.

این کاهش در حالی است که دو کشور پیشتر یک سند همکاری‌های درازمدت موسوم به « همکاری راهبردی و جامع ۲۵ ساله ایران و چین» به امضا رسانده‌اند و مقام‌های جمهوری اسلامی می‌گویند بر مبنای این سند، چین قرار است «۴۰۰ میلیارد دلار» سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها انجام دهد.

همزمان، به گزارش شرق، رئیس اتاق مشترک ایران و چین هم با تایید کاهش سرمایه‌گذاری چینی‌ها در ایران تاکید کرده است که یکی از دلایل آن «گرایش مدیران میانی جمهوری اسلامی به غرب» است اما درباره آن توضیحی بیشتری نداده است.

علی فکری، معاون وزیر اقتصاد و رئیس کل «سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران»، دیروز (شنبه هشتم بهمن) در نشستی خبری گفت که از ابتدای دولت ابراهیم رئیسی «چینی‌ها در ۲۵ طرح و تنها به ارزش ۱۸۵ میلیون دلار رمایه‌گذاری کرده‌اند.

بر اساس آمار سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی چینی‌ها در دو سال گذشته حدود ۲۲۷ میلیون دلار در ایران سرمایه‌گذاری کرده بودند که این رقم حالا به حدود ۱۸۵ میلیون دلار کاهش یافته است.

به گفته آقای فکری، اما در این مدت یک سال و سه ماهه، روسیه، امارات متحده عربی، ترکیه، چین و افغانستان، به ترتیب بیشترین سرمایه‌گذاری را در ایران کرده‌اند.

معاون وزیر اقتصاد البته گفته «سرمایه‌گذاری ایران و چین مطابق همان سند همکاری است»، اما درباره دلیل کاهش سرمایه‌گذاری‌های چین در ایران بعد از امضای این سند هیچ توضیحی نداده است.

با امضای توافق هسته‌ای برجام، قراردادهای تجاری میان ایران و شرکتهای خارجی بسته شد، اما پس از خروج دولت پیشین آمریکا از این توافق و اعمال دوباره تحریم‌های اقتصادی علیه تهران، این شرکت ها ایران را ترک کردند.

سیاست نگاه به شرق شکست خورده است؟

ایران در سال‌های اخیر چین را شریک خود در برابر ایالات متحده و کشورهای اروپایی می‌داند. پس از خروج آمریکا از برجام، که چین هم یکی از شرکای آن بود، ایران تلاش کرده است تا از طریق این کشور، تحریم‌های آمریکا را دور بزند.

علاوه برسیاست «نزدیکی به شرق»، که جمهوری اسلامی پس از خروج آمریکا از برجام پیش گرفته، ابراهیم رئیسی با شعار گسترش روابط اقتصادی با کشورهای همسایه کار خود را آغاز کرد؛ سیاستی که به گفته ناظران اموراقتصادی ایران در عمل بویژه با توجه به مواضع اخیر چینی‌ها ظاهرا موفقیت‌آمیز نبوده است.

کاهش سرمایه‌گذاری چینی‌ها در ایران در حالی صورت می‌گیرد که چین در اواخر سال گذشته میلادی در «چرخشی آشکار» با عربستان سعودی علیه جمهوری اسلامی هم‌صدا شد. رئیس‌جمهور چین، شی جین پینگ، اواسط آذرماه در سفر به منطقه، برخلاف سفر قبلی درسال ۲۰۱۶، این بار به ایران نرفت و مستقیماً برای «تعمیق روابط» وارد عربستان شد.

در این سفر آقای شی، در دو بیانیه، اولا خواستار همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شده و ثانیا در اقدامی ناباوارنه از نظر ایران، خواستار حل و فصل اختلافات تهران با امارات متحده عربی بر سر جزایر سه گانه ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک شد.

مقام‌های جمهوری اسلامی ایران با انتقاد از بیانیه‌های مشترکی که رئیس جمهور چین در آن سفر منتشر کرده بود، خواستار «جبران» آن شده بودند.

به دنبال آن مقام های جمهوری اسلامی ایران گفتند که در «دیدار» سفیر چین با مقام های وزارت خارجه، درباره سفر رئیس جمهور چین به عربستان و آن بیانیه‌ها، گفت‌وگو کرده‌اند و سپس ایران از سفر یک مقام چینی به تهران خبر داد که به گفته مقامات ایران، «مسئول» مذاکره درباره قرارداد همکاری ۲۵ ساله است .

در همین رابطه ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران، گفت که در جریان این سفر «توافقات ۱۶ گانه‌ای صورت گرفت» و «اجرای این برنامه مورد تأکید دو کشور است». درباره «توافق ۱۶ گانه» پیش از این از طرف دولت ایران اطلاع رسانی نشده بود و آقای کنعانی هم توضیح نداد که ۱۶ مورد دربرگیرنده چه مواردی است و احتمالا دو طرف زیر بار چه تعهداتی رفته‌اند.