Ferrari bayrağı nasıl Sırbistan protestolarının sembolü oldu?

BBC Türkçe artık WhatsApp'ta. Bizi takip etmek ve haberlerimizin doğrudan telefonunuza gelmesini sağlamak için tıklayın.

İtalyan lüks otomobil üreticisi Ferrari'nin sık sık siyasi huzursuzluklarla sarsılan Balkan ülkesi Sırbistan ile ilk bakışta hiçbir ilgisi yok gibi görünebilir.

Ancak Ferrari bayraklarından biri yaklaşık 30 yıldır şaşırtıcı bir şekilde Sırp protestolarının parçası oldu.

Mart ayında öğrencilerin başını çektiği yüz binlerce kişi büyük bir protesto için Sırbistan'ın başkenti Belgrad sokaklarını doldurduğunda, ünlü bayrak bir kez daha dalgalandı.

Protestoların sebebi, Kasım ayında bir tren istasyonunun çatısının çökmesiyle 16 kişinin hayatını kaybetmesiydi.

BBC Sırpça'ya konuşan bayrağın sahibi 54 yaşındaki Igor Balmazovic, "Ne zaman adaletsizliğe karşı protesto etsek, bu bayrak oradadır" diyor.

"Bir daha buna ihtiyacımız olacağını düşünmezdim. Çok üzücü. Onlarca yıldır aynı adaletsizliklerle, aynı insanlarla mücadele ediyoruz" diye ekliyor.

Sırbistan'ın kuzeyindeki Novi Sad kentinde meydana gelen olayın ardından başlayan protestolar yoğunlaşırken, 2012'de başbakan olarak iktidara gelen ve ardından cumhurbaşkanı olan Aleksandar Vucic görevdeki en büyük siyasi krizi yaşıyor.

Sembolün doğuşu

Sırbistan'daki Ferrari bayrağının hikayesi, 1996 kışında, dönemin cumhurbaşkanı Slobodan Miloseviç'e karşı protestolar sırasında başladı.

Yerel seçimlerde muhalefetin zaferini tanımaması, Sırbistan genelinde gösterileri tetiklemişti.

Formula 1 hayranı Igor Balmazovic, Ferrari bayrağını yürüyüşlere getirmeye karar vermişti. Sadece arkadaşlarıyla rahat buluşmak için değil, aynı zamanda "güç ve azmin sembolü" olarak.

"Birbirimizi bulmamıza yardımcı olacağını düşündük" diye hatırlıyor.

"Karda, yağmurda, hatta polis bizi dövdüğünde bile bayrak oradaydı. İnsanlar bunu her gün gördü ve bu bayrak onlara umut verdi. 'Bu protestocular pes etmiyor, biz de pes etmeyeceğiz' diye düşündüler."

Sonunda Miloseviç protestolara boyun eğdi ve seçim sonuçlarını kabul etti. Ferrari bayrağının hikayesi de zamanla efsaneye dönüştü.

Ortaya çıkan mitlerden birine göre Ferrari, Igor Balmazovic'i bir araba ile ödüllendirmişti.

"Doğru" diyor gülümseyerek: "Bir oyuncak araba!"

Bu, 1997'de bir İtalyan televizyon kanalının Sırbistan'a gelip protesto bayrağı hakkında bir haber yayımlamasından sonraydı.

"Ferrari hediyeler gönderdi, kitaplar, şapkalar, iki oyuncak araba ve şirketin yöneticisinden benimle tanışmak istediğini söyleyen bir mektup. Ama hiç tanışmadık."

Protesto eden bir ülke

Sonraki yıllarda, Ferrari bayrağı Sırbistan'daki her büyük protesto gösterisinde belirdi.

Miloseviç'i deviren 2000 yılı ayaklanmasından, Cumhurbaşkanı Vucic'e karşı daha yakın zamanda yapılan gösterilere kadar.

Vucic'in partisi 2023'te parlamento oylarının %47'sinden fazlasını kazandı ve ertesi yıl yerel seçimleri kazanarak iktidarını pekiştirdi.

Sırbistan'ın Avrupa Birliği üyeliğine giden yolu desteklediğini iddia etse de, onu otoriterlikle, demokratik yapıları etkisizleştirmekle ve yolsuzluğu teşvik etmekle itham edenler de var.

Novi Sad'daki tren istasyonundaki çatının çökmesinin ardından, eski bir inşaat bakanı da dahil olmak üzere bazı yetkililer tutuklandı, ancak çoğu kişi bunu yetersiz görüyor.

Vucic, protestoları hükümeti istikrarsızlaştırma girişimi olarak nitelendirdi ve yabancı güçleri müdahale ile suçluyor.

Ancak protestocular yılmadı. Öğrencilere aktörler, avukatlar, profesörler, öğretmenler ve çiftçilerden oluşan geniş bir kitle katıldı.

Bağımsız bir izleme merkezi olan Araştırma, Şeffaflık ve Hesap Verebilirlik Merkezi'nin (CRTA) yaptığı bir ankete göre, Sırp vatandaşlarının %61'i protestoları destekliyor.

Gelecek için bir bayrak

Ferrari bayrağı yine sokaklarda ve birçok kişi için onu görmek bazı duyguları çağrıştırıyor.

"Karım ve ben yakın zamanda bayrağı çıkardığımızda, insanlar yanımıza gelip fotoğraf çektirdiler. Hatta bir adam onu ​​öpmek için izin istedi" diyor Balmazovic.

"Bazıları bunun orijinal bayrak olup olmadığını soruyor. Ben de onlara, 'Yaklaşın, deliklere bakın, rüzgar nasıl aşındırmış' diyorum."

Bayrağın ilk ortaya çıkışından uzun süre sonra doğan genç protestocular da onu benimsedi. Bazıları replikalarını taşıyor.

Balmazovic "Ruhu canlı tutuyorlar" diyor.

Şimdi elden ele dolaşıyor. Nisan ayında bir grup öğrenci, Sırbistan'daki krize uluslararası ilgi çekmek için Avrupa Parlamentosu'nun merkezi olan Strasbourg'a doğru 1.300 km'lik bir bisiklet yolculuğu başlattı. Bunların arasında Balmazovic'in vaftiz oğlu 21 yaşındaki Nikola Boca da var.

Boca, mola sırasında, "Protestolar başladığında bayrağın hikayesi beni büyülemişti" diyor.

"Babam bana vaftiz babamın bayrağın orijinaline sahip olduğunu söyledi."

Bayrağı sırt çantasında taşıyan Boca, bunu sürekliliğin ve kararlılığın bir sembolü olarak görüyor.

"Bazı insanlar şüpheci, ama ben onlara Bu [orijinal] olan diyorum."

Emeklilik umudu

Balmazovic bayrağın ne zaman ineceğini bilmiyor. Yakında olmasını umuyor.

"En önemlisi öğrencilerin uyanmış olması" diyor.

"Telefon ekranlarının ve kitaplarının arkasından çıktılar ve güçlerinin farkına vardılar. Bu inanılmaz."

Novi Sad'da ölenler için adaletin sağlanmasıyla başlayıp hukukun üstünlüğünün yeniden tesis edilmesiyle devam eden bir değişimin başlayacağı günü hayal ediyor.

"Bu olduğunda, bayrağı duvara asacak ve 'artık bitti' diyeceğim."

Ancak şimdilik, Ferrari bayrağının şahlanmış atı hala Belgrad sokaklarında dörtnala koşuyor ve öğrenci protestoları Sırbistan'ı sarsıyor.