مذاکرات صلح استانبول؛ اوکراین و روسیه در مورد تبادل اسیران جنگی به توافق رسیدند

اوکراین و روسیه پس از نخستین گفت‌وگوهای رو در رو در سه سال گذشته، توافق کرده‌اند که هر کدام هزار اسیر جنگی را با طرف مقابل مبادله کنند. اوکراین همچنین خواستار گفت‌وگوی مستقیم با ولادیمیر پوتین،‌ رئیس‌جمهور روسیه شده است و مسکو گفته که این درخواست را «یادداشت کرده» است.

ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین هم که در نشست سران اروپا در آلبانی حضور دارد، گفته است که با سایر رهبران جهان درباره مذاکرات روسیه و اوکراین در استانبول که اکنون به پایان رسید، گفت‌وگو کرده است.

او در پیامی در شبکه اجتماعی تلگرام گفته است: «تا زمانی که مسکو آماده پایان دادن به جنگ شود، فشار بر روسیه باید ادامه یابد.»

آقای زلنسکی همچنین افزوده است: «اوکراین آماده است سریع‌ترین گام‌ها را برای صلح واقعی بردارد، و مهم است که جهان مواضع قاطع خود را حفظ کند.»

مذاکرات مستقیم صلح میان اوکراین و روسیه امروز(جمعه ۲۶ اردیبهشت) در کاخ دولماباغچه استانبول انجام شد.

نفیسه كوهنورد، خبرنگار ارشد خاورميانه بی‌بی‌سی در استانبول می‌گوید گفتگوها بعد از حدود یک ساعت و چهل و پنج دقیقه به پایان رسید و آنطور که مقامات اوکراینی می‌گویند تنها دست‌آورد فعلا «توافق بر سر تبادل زنذانیان جنگی» بوده.

ترکیه به عنوان یک میانجی مهم، نقشی محوری در تسهیل این مذاکرات ایفا کرد.

رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، روز گذشته در آنکارا با ولودیمیر زلنسکی، همتای اوکراینی خود دیدار کرد.

آقای اردوغان بر لزوم «صلح پایدار» تأکید کرده و ترکیه را «میانجی قابل اعتماد» خوانده است.

ترکیه پیش‌تر در سال ۲۰۲۲ میزبان مذاکرات اولیه بود که به توافق موقت صادرات غلات اوکراین از دریای سیاه منجر شد.

این اولین مذاکرات مستقیم دو طرف از بهار ۲۰۲۲ است که با میانجی‌گری ترکیه برگزار می‌شود.

ولودیمیر زلنسکی پس از دیدار با رجب طیب اردوغان، هیئت اوکراینی به رهبری رستم عمروف، وزیر دفاع، را به استانبول فرستاد اما خودش در این نشست شرکت نکرد.

تحلیل نفیسه كوهنورد، خبرنگار ارشد خاورميانه بی‌بی‌سی، استانبول

اينجا در مقابل درب پشتى كاخ دولماباغچه استانبول تعداد زيادى از خبرنگاران خارجى و داخلى صف كشيده‌اند تا تحولاتی را که پشت درهای بسته در داخل اين كاخ در جريان است گزارش كنند. تا اينجا مى دانيم كه اعضای هيئت‌هاى اوكراينى و روسی بیش از یک ساعت با هم دیدار کرده اند. هنوز نتیجه دیدار مشخص نیست اما یک منبع اوکراینی که به شرط ذکر نشدن نامش با رسانه‌ها صحبت کرد گفت که درست پیش از آغاز مذاکرات طرف روسی ظاهرا خواسته که آمریکایی‌ها در این دیدار حضور نداشته باشند. چیزی که این مقام اوکراینی آن را به عنوان «جدی نبودن روسیه» برای گفتگوهای صلح تعبیر کرد.

از طرفی مقامات آمریکایی هم که برای شرکت در این گفتگوها و مذاکرات جانبی با طرف‌ها به استانبول آمده اند چندان هیجان زده و راضی به نظر نمی‌رسند. تا همین امروز صبح حتی کسی مطمئن نبود که اصلا دیداری خواهد بود یا نه. دیدار امروز قرار بود دیروز انجام شود اما بعد از ساعت‌ها انتظار خبرنگاران در این نقطه مشخص شد که مذاکرات به تعویق افتاده. جالب آن که صبح هم قبل شروع مذاکرات بحث این در رسانه ها داغ شد که آیا این گفتگوها مستقیم خواهد بود یا غیرمستقیم. درست مثل بحث‌ها و گمانه‌زنی‌هایی که در این مدت درباره مذاکرات هسته‌ای بین ایران ‌و آمریکا در جریان بوده. اما بعد چند ساعت اعلام شد که دو طرف در یک اتاق خواهند بود و به رغم حضور میزبان ترکیه‌ای همدیگر را احتمالا مستقیم خطاب قرار خواهند داد.

این گفتگوها اما در سطح انتظاری که ایجاد شده بود صورت نگرفت. اول تصور می‌شد مذاکرات صلح در سطح روسای جمهور دو کشور خواهد بود اما نه تنها آقای پوتین نیامد که هیئتی متشکل از تعدادی از معاونان را فرستاد نه حتی وزیرانش را. این در حالی است که رهبری هیات اوکراینی را وزیر دفاع این کشور به عهده دارد.

با همه این ناترازی هیئت‌ها و ابهام‌های پیش از دیدار همچنان این روز را می‌توان روزی تاریخی خواند چرا که هیئت‌های دو طرف برای اولین بار بعد از مارس سال ۲۰۲۲ با هم دیدار می‌کنند. این می‌تواند یک شروع باشد اما همه شواهد حاکی از این است که برای رسیدن به آتش‌بس و شاید هم صلح فعلا راه طولانی در پیش است.

آقای زلنسکی حضورهیئت روسیه به نمایندگی ولودیمیر مدینسکی، دستیار کرملین را «نمایشی» خواند و گفت: «عدم حضور پوتین و سطح پایین هیئت، نشانه بی‌علاقگی مسکو به صلح است.»

آقای مدینسکی اما مدعی شد هیئت او برای «مذاکرات سازنده» و «حذف ریشه‌های درگیری» آماده است و این گفت‌وگوها ادامه مذاکرات ناکام سال ۲۰۲۲ است.

کرملین اعلام کرد آقای پوتین برنامه‌ای برای سفر به ترکیه ندارد.

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، خواستار آتش‌بس ۳۰ روزه میان روسیه و اوکراین شده اما نماینده‌ای به نشست نفرستاده است.

رئیس جمهور آمریکا گفت تا زمانی که دیداری میان او و ولادیمیر پوتین صورت نگیرد، هیچ پیشرفتی در مذاکرات صلح اوکراین حاصل نخواهد شد.

اوکراین خواستار آتش‌بس کامل، عقب‌نشینی نیروهای روسیه، بازگشت کودکان ربوده‌شده و تبادل اسرا شده، در حالی که مسکو شروطی از جمله محدودیت نظامی کی‌یف را مطرح کرده است.

این تحولات در حالی است که درگیری‌ها در دونباس و زاپوریژیا در اوکراین شدت گرفته و روسیه هم حملات پهپادی خود را از سر گرفته است.

تحلیلگران احتمال دستیابی به توافق میان دو کشور را ضعیف می‌دانند.