روندا رزی: دوست دارم بروس لی بعدی باشم

«فراتر از ورزش» بخشی از مطالب ورزشی بی‌بی‌سی هستند که داستان‌های شگفت‌انگیز ورزشکاران یا مسابقاتی را روایت می‌کند که کمتر شنیده‌اید. فهرست مطلب‌های فراتر از ورزش را دنبال کنید.

روندا رزی روی کف بتونی و سرد اتاق پزشکی ورزشگاه مارول در ملبورن استرالیا ساکت و آرام نشسته بود.

اشک‌هایش از روی گونه‌هایش به پایین می‌لغزیدند. بدنش خیس عرق بود و در حالی که می‌لرزید، طعم خون را در دهانش احساس می‌کرد. او می‌توانست صدای فریاد شادی ده‌ها هزار تماشاگر را از بیرون بشنود.

او در نوامبر ۲۰۱۵ به دنبال ضربه‌ پایی که حریف به سرش زد، ناک‌اوت شد و قهرمانی خروس وزن جهان را به دوستش هولی هولم آمریکایی واگذار کرد.

تیم مربیان با سرهایی پایین انداخته او را احاطه کرده بودند. در این میان دنیا دور سر رزی می‌چرخید و او گرفتار افکار خودکشی و همچنین درگیر با «شدیدترین احساس درد، بدبختی، خجالت و شرمساری» بود.

رزی ۳۷ ساله در کتابش «مبارزه ما» که به تازگی منتشر کرده است از این به عنوان «بدترین لحظه در بدترین روز» یاد کرده است.

در میان آن لحظات اسف‌بار او جمله‌ای از تراویس براون، شوهر آینده‌اش، شنید که مسیر زندگی‌اش را تغییر داد: «تو چیزی خیلی بیشتر از یک مبارز هستی.»

رزی آن موقع حرف او را باور نکرد، اما حالا که ۹ سال از آن ماجرا گذشته است، با نگاه به گذشته ارزش آن کلمات را بهتر درک می‌کند.

رزی در مصاحبه‌ای مفصل با بخش ورزشی بی‌بی‌سی که در نیویورک انجام شد، می‌گوید که چگونه از دورانی تاریک در زندگی‌اش خارج شده و به آرامش رسیده است.

اما برای آگاهی از موضوع شما باید داستانی که موجب شد او به پایین‌ترین نقطه‌ برسد را دنبال کنیم. رزی در حالی که سرش را تکان می‌دهد، اولین مبارزه‌اش در ۲۶ سال قبل را به یاد می‌آورد.

او برای نشان دادن اولین تجربه‌ای که در جودو داشت، موهای دم اسبی‌اش را تاب می‌داد و گفت: «کش مو نداشتم و به همین دلیل موهایم به طرز دیوانه‌واری به همه طرف ریخته بود. یادم هست که از روی تشک بیرون آمدم و بلینکی (ریچارد الیزالده)، اولین مربی‌ام، گفت: «این باحال‌تر از شنا کردن است، قبول نداری؟»

شنا اولین عشق ورزشی رزی بود، اما او خیلی زود جا پای مادرش، آناماریا دی مارس، گذاشت.

دی مارس، اولین زن آمریکایی بود که در مسابقات قهرمانی جهان جودو مدال طلا گرفت، اما تاثیر او روی دخترش بسیار فراتر از ورزش بود.

او به دنبال اتفاقی وحشتناک برای خانواده تنها ماند و سه دخترش را بزرگ کرد. رزی هشت ساله بود که سلامت پدرش در نتیجه یک تصادف هنگام سورتمه‌سواری وخیم‌تر شد و خودکشی کرد. تاثیر دی مارس بر رزی و حرفه‌اش مشهود است.

رزی می‌گوید: «اولین قهرمان جهان آمریکایی در جودو یک زن بود و آن زن مادرم بود. این که او را در حال قدم زدن کنار خودم در اتاق نشیمن می‌دیدم، موجب می‌شد که خواست من برای انجام دادن کارهایی در حد او و حتی بیشتر هم قابل دسترس به نظر برسد.»

رزی تا آستانه رسیدن به بزرگ‌ترین رویایش برای کسب مدال طلای المپیک هم رفت، اما در المپیک پکن ۲۰۰۸ مدال برنز گرفت. با این حال افتخارات اصلی او در ورزش پس از آن و در هنرهای رزمی ترکیبی بود.

او رتبه‌های حرفه‌ای را درو کرد. در ۱۲ مسابقه متوالی حرفه‌ای در حالی برنده شد که در ۱۱ مورد حریف را در همان راند اول ناک‌اوت کرده بود. او قهرمان خروس وزن سازمان یو‌اف‌سی شد و نقش بزرگی در بردن هنرهای رزمی ترکیبی به میان مردم داشت.

مردم فقط شیفته عملکرد مقتدرانه او در هنگامی نشدند که با کمک پیش‌زمینه‌اش در جودو با قفل کردن بازوی حریفان، آنها رو روی زمین می‌انداخت و شکست می‌داد. بلکه داستان مربوط به نمایش شجاعانه‌ای بود که او با خودش به این ورزش آورده بود.

رزی می‌گوید: «حس می‌کردم ورزش‌های رزمی زنان فاقد ویژگی‌های نمایشی است. خیلی وقت‌ها وقتی زنان وارد فضایی می‌شوند به طور کامل مورد استقبال قرار نمی‌گیرند، تلاش می‌کنند تا جایی که ممکن است موج‌های کوچک ایجاد کنند.»

«من باید تا بیشترین حدی که می‌توانستم این کار را انجام می‌دادم، به‌جای این که مودبانه برای آن درخواست کنم.»

او هنوز هم با ۱۷/۵ میلیون دنبال‌کننده در اینستاگرام بالاتر از سرینا ویلیامز، پرطرفدارترین ورزشکار زن جهان است.

اما این جذبه و سبک خاص رزی بود که دانا وایت، رئیس یو‌اف‌سی، را مجبور کرد، نظرش را تغییر دهد و راه او برای تبدیل شدن به یک فوق ستاره یو‌اف‌سی باز شود. وایت در ژانویه ۲۰۱۱ با اطمینان اعلام کرد که زنان «هرگز» در سازمان او مبارزه نخواهند کرد. کمتر از دو سال بعد او به عنوان اولین ورزشکار زن با یو‌اف‌سی قرارداد امضا کرد.

رزی نظر اولیه وایت را به عنوان یک چالش برای خودش تلقی کرد: «اولین باری که آن (مصاحبه وایت) را دیدم، اولین چیزی که به ذهنم رسید، این بود: «خب، او هنوز من را ندیده است. این فقط مسئله زمان است که گذر ما به هم بیفتد و نظرش را تغییر دهم.»

رزی در مورد دلیل اهمیت باز شدن فضا در چرخه‌ای اغلب مردانه در دوران حرفه‌ایش، می‌گوید: «خب به نظرم زن بودن در یک چیز شگفت‌انگیز است. شما باید دو برابر تلاش کنید تا نصف احترامی که سزاوارش هستید را جلب کنید.»

«حق شماست که آنجا باشید و وقتی که شما تنها زن حاضر در آنجا هستید، خیلی راحت ممکن است که اینگونه احساس نکنید. اما مسئله این است که شما دقیقا سر جایتان هستید، احتیاج نیست تقلا کنید تا جای کوچکی برایتان باز شود. شما مجازید فضایی که سزاوارش هستید را در اختیار داشته باشید.»

در طبقه بالای باشگاه معروف «نیویورک اتلتیک کلاب»که مشرف به پارک مرکزی این شهر است و مصاحبه در آن انجام شد، تالار افتخاراتی قرار دارد که در آن تصاویر اعضایی که در ورزش موفقیت داشته‌اند، به چشم می‌خورد.

در میان ردیفی از چهره‌های نامدار، عکسی از روندا رزی ۲۱ ساله پس از کسب مدال برنز المپیک ۲۰۰۸ پکن به چشم می‌خورد. او پس از آن قهرمانی تصمیم گرفت از شهرتش برای جور کردن پول اولین ماشینش استفاده کند؛ حالا او و همسرش مزرعه‌ای در اورگون دارند که ۴۰۰۰ جریب وسعت دارد.

رزی در یکی از سیاه‌ترین دوره‌های زندگی‌اش مشغول باغبانی شد.

شکست وحشتناک او مقابل هولم همراه شد با ناکامی در راند اول مقابل آماندا نونز و سپس بازنشستگی ناگهانی از هنرهای رزمی ترکیبی.

او از ورزشکاری در ظاهر شکست‌ناپذیر که به نوشته مقاله‌ای که سال ۲۰۱۵ در واشنگتن پست منتشر شد «زیادی» برای ورزشش خوب بود، طی یک سال به قعر ناکامی سقوط کرد.

رزی پس از آن افسرده شد: «آسان نبود. زمان زیادی طول کشید. کرپ‌های شکلاتی، ماری‌جوانا، دنیای وارکرفت (بازی ویدئویی) و سپس عشق و بوسه‌های شوهرم و شکیبایی خانواده‌ام بود که کمک کرد از آن وضعیت عبور کنم.»

به دنبال تشویق‌های فراوان براون، رزی تصمیم گرفت، مشغول باغبانی شود: «وقتی که سرانجام گیاهی در حال رشد داشتم، خیلی هیجان‌زده شدم، اما ناگهان یک سنجاب آن را خورد. برای همین دفعه بعد برایش حفاظ کوچکی قرار دادم. فورت ناکس (پایگاهی نظامی در آمریکا) کوچکی اطرافش ساختم. در واقع برای اولین بار روی جایی که برنده می‌شدم، به‌جای جایی که در آن شکست می‌خوردم، تمرکز کردم.»

«هر موقعیتی مثل فینال المپیک نیست. ولی در تمام زندگی از ۶ سالگی به این سو با من این گونه رفتار شده بود و تغییر دادن آن کار بسیار سختی بود.»

رزی به کشاورزی احیا کننده مشغول شده است، کاری که در کنار تولید غذا، مزایای زیست محیطی هم دارد. وقتی رزی راجع به مزرعه‌اش که «بروزی ایکرز» نامیده شده، صحبت می‌کند، چشمانش برق می‌زند و لحن حرف زدنش تندتر می‌شود.

او می‌گوید: «رفتار ما با حیوانات‌مان انسانی است و آنها می‌توانند عادات طبیعی خود را انجام دهند. به این ترتیب حس می‌کنیم که ما هم بخشی از راه حل هستم، آن هم در زمانی که بسیاری در دنیای اطراف ما این را به چشم یک مشکل نگاه می‌کنند.»

سال ۲۰۲۱ رزی برای اولین بار مادر شد و دخترش به نام پو به دنیا آمد. این اتفاقی بود که اولویت آینده او را مشخص کرد.

رزی گفت: «ما سعی می‌کنیم برای بچه‌هایمان یک راه حل به‌جا بگذاریم، به جای این که فقط یک کپه پول در اختیارشان بگذاریم. ما در حال رسیدگی به بحران‌هایی هستیم که او به ناچار در زندگی با آنها روبرو خواهد شد؛ مواردی مانند تغییرات اقلیمی. این چیزی است که در رابطه با آینده فرزندانم، واقعا نگرانم می‌کند.»

«این در واقع نبرد زمان ما محسوب می‌شود و موردی که سزاوار است تمام وقت و انرژی ما را به خود اختصاص دهد، برای این که هر چیز کوچکی که به آن اضافه کنیم، در زندگی فرزندانمان موثر خواهد بود.»

قبل از مصاحبه رزی گفت که از واکنش‌های مثبت نسبت به کتاب جدیدش شگفت‌زده شده است، هرچند که ته دلش از این قضیه مطمئن نبوده است.

او به سختی‌ها عادت کرده است. در این کتاب تمام دوران حرفه‌ای او از اوایل کار به عنوان جودوکار تا این اواخر که در کشتی کچ شرکت کرد، بررسی شده است.

رزی می‌گوید: «واقعا حس می‌کنم که همه همواره من را با ناکامی‌هایم تعریف می‌کنند، ولی می‌دانم که خالق کارآمدترین سبک مبارزه بوده‌ام و به آن افتخار می‌کنم.»

مدت‌هاست که از رزی انتقاد می‌شود، به دلیل این که قبول شکست‌ها برایش سخت است و حاضر نیست به حریفانی مانند هولم نونز که او را شکست داده‌اند، اعتبار بدهد.

رزی اعتراف می‌کند که همواره با این مسئله مشکل داشته است و می‌گوید قبول شکست برایش چیزی شبیه سوگواری است: «حتی از وقتی که بچه کوچکی بودم هم با این قضیه مشکل جدی داشتم. وقتی در اولین مسابقات ملی در دوران بچگی شکست خوردم، یک هفته خودم را در اتاق حبس کردم و اشک می‌ریختم. آن موقع ۱۳ ساله بودم.»

اما نفرت رزی از شکست موتور محرکه پیروزی‌هایش بود و مادرش هم او را تشویق می‌کرد که از آن به عنوان «سلاح» استفاده کند.

رزی می‌گوید: «یکی از برتری‌های من در مقایسه با بقیه دخترها هنگامی که مبارزه می‌کردم، این بود که بیشتر از آنها پیروزی را می‌خواستم. یکی از چیزهای لازم برای قهرمانی این است که برای شکسته شدن قلبتان آماده باشید.»

«به نظرم یکی از چیزهایی که موجب بزرگی من شد، این بود که اجازه می‌دادم بارها و بارها قلبم شکسته شود و به خودم اجازه نمی‌دادم مثل بقیه برای این موضوع اهمیت قائل شوم.»

رزی همیشه برای اعتقاداتش سخت مبارزه کرده است. این خصلتی است که در دوره ۵ ساله حضورش در مسابقات حرفه‌ای کشتی کچ «دبلیو‌دبلیوئی» (رسانه جمعی و شرکت کشتی حرفه‌ای آمریکایی) مشخص بود.

از سرخوردگی‌اش در مورد کوتاه کردن مسابقات زنان به نفع مسابقات مردان می‌گوید و همچنین از کم بودن زمان آماده‌سازی و برنامه‌ریزی ضعیف مسابقات.

رزی گفت: «در واقع من به دنبال چیزی برای تفریح بودم، این رقابت نبود و فقط زمانی خوب با دوست‌های دخترم به شمار می‌رفت. اما این به نوعی به ماجرای تکامل همه زنان (یک رویداد مهم زنانه توسط رزی در اکتبر ۲۰۱۸) تبدیل شد و تلاشی برای انجام تمام این موارد.»

«دبلیودبلیوئی آن قدر به کارهایی که انجام داده عادت کرده بود که به دنبال ماجرای تازه‌ای نبود و همین که خوب باشد، برایش کافی بود.»

حضور رزی در دبلیودبلیوئی را می‌توان بسان استعاره‌ای از کل دوران حرفه‌ای او در نظر گرفت: «انگار می‌خواستم بگویم که «نمی‌توانم با متوسط بودن کنار بیایم.» نمی‌توانم اینجا بمانم و فقط خوب باشم.»

به رغم حضور گسترده زنان در دبیلودبلیوئی و انتصاب گسترده زنان در پست‌های مهم، رزی پارسال این سازمان را ترک کرد. بخش‌ ورزشی بی‌بی‌سی برای اظهار نظر به این سازمان مراجعه کرد.

قبل از پایان مصاحبه از رزی سوال شد که برنامه بعدی چیست و پاسخ او با لبخندی درخشان همراه بود: «به نظرم آنقدر از جودو، یو‌اف‌سی و کشتی کچ حرفه‌ای آموخته‌ام که دوست دارم بروس لی بعدی باشم.»

«نمی‌دانم این اتفاق می‌افتد یا نه، ولی این را هم می‌دانم که هیچکس «اژدها وارد می‌شود» (از فیلم‌های معروف بروس لی) را ننوشت و به آنها تحویل نداد، بلکه خودشان بیرون رفتند و درستش کردند. در نتیجه شاید من هم روزی کاری مشابه انجام دهم. یا شاید هم فقط با گاوهایم وقت بگذرانم.»

شاید اما «همین وقت گذراندن» می‌تواند بزرگ‌ترین تغییری باشد که در تمام زندگی رزی رخ داده است.