ส่องวัฒนธรรมอาหารจากแมลงทั่วโลก

วัฒนธรรมการบริโภคแมลงของมนุษย์เป็นเรื่องที่มีมายาวนานนับพันปี แม้แต่ในคัมภีร์ไบเบิลก็มีการกล่าวถึงเรื่องนี้ อาหารจากแมลงมีการปรุงรับประทานอย่างแพร่หลายทั่วโลก บางชนิดถือเป็นเมนูเด็ดประจำท้องถิ่นที่มีราคาแพง

ชาร์ลอตต์ เพย์น ผู้เชี่ยวชาญด้านสัตววิทยา จากมหาวิทยาลัยเคมบริดจ์ พาไปสำรวจวัฒนธรรมการกินแมลงของคนในหลากภูมิภาคทั่วโลก

ทวีปเอเชีย

ญี่ปุ่น เป็นประเทศที่ขึ้นชื่อเรื่องอาหารทะเล แต่ขณะเดียวกัน คนที่นี่ก็มีวัฒนธรรมการนำแมลงมาปรุงเป็นอาหาร เช่น การรับประทาน "แตน" ซึ่งชาวญี่ปุ่นนิยมนำตัวอ่อนของแตนมารับประทานทั้งแบบดิบและแบบสุก

โดยแบบสุกนั้นจะนำไปปรุงกับขิง ซีอิ๊ว และ (เหล้า) มิริน ได้เป็นตัวอ่อนของแตนที่มีรสชาติคล้ายหอยแมลงภู่ที่หวานสด หรือหากนำแตนที่ยังไม่โตเต็มวัยไปทอด ก็จะให้รสสัมผัสที่กรอบนอกนุ่มใน นอกจากนี้ ยังมีการนำแตนไปผสมเป็นยาดองเหล้าได้อีกด้วย

ส่วนประเทศอื่น ๆ ในเอเชียก็นิยมรับประทานแมลงเช่นกัน ไม่ว่าจะเป็น จีน กัมพูชา ลาว เวียดนาม และไทย ที่ภาพรถเข็นขายแมลงทอดกลายเป็นภาพที่คุ้นตาสำหรับนักท่องเที่ยวที่มาเยือน

องุ่น ลิ่ววานิช ผู้เชี่ยวชาญจากกรมวิชาการเกษตร ระบุว่า ในประเทศไทยชาวบ้านในแถบชนบท โดยเฉพาะในภาคตะวันออกเฉียงเหนือและภาคเหนือนิยมนำแมลงมากินเป็นอาหาร ซึ่งแมลงกินได้ที่พบในประเทศไทยเท่าที่สำรวจพบมีมากกว่า 50 ชนิด เช่น แมลงดานา,แมลงตับเต่า, แมลงกุดจี่, แมลงทับ, จิ้งหรีด, แมลงกระชอน, ตั๊กแตนปาทังก้า, แมลงเม่า, มดแดง, ผึ้ง, ต่อ, แตน, ดักแด้ไหม, และหนอนไผ่ เป็นต้น ซึ่งการศึกษาพบว่าแมลงเหล่านี้มีปริมาณโปรตีนใกล้เคียงกับเนื้อสัตว์ เช่น ไก่, วัว, หมู, และปลา

ทวีปอเมริกา

เม็กซิโก มีของดีขึ้นชื่ออย่างเหล้าเตกีล่าดองหนอน ซึ่งเป็นสินค้าที่นักท่องเที่ยวนิยมซื้อติดไม้ติดมือกลับบ้าน โดยหนอนที่ได้รับความนิยมและถือเป็นของเด็ดราคาแพงคือ หนอนแดง (red worms) ซึ่งเป็นหนอนที่อยู่บริเวณต้นอากาเว พืชใบเลี้ยงเดี่ยว มีทรงพุ่มแผ่เป็นวงกว้าง หากกินดิบ ๆ หนอนชนิดนี้ให้กลิ่นเหมือนอาหารรมควัน และคล้ายกับเหล้าเตกีล่าที่เรียกว่า "แมซเคิล" (Mezcal)

ด้วยความที่เม็กซิโกมีการปลูกข้าวโพดและต้นอัลฟัลฟ่าอย่างกว้างขวางก็ทำให้ มีความนิยมนำ ชาปุลิน ซึ่งเป็นตั๊กแตนชนิดหนึ่งที่อยู่ในไร่ข้าวโพด มีกลิ่นและรสชาติคล้ายมะนาวมารับประทาน

ทวีปแอฟริกา

ปลวก เป็นแมลงที่ได้รับความนิยมรับประทานอย่างแพร่หลายในพื้นที่แถบตอนใต้ของทะเลทรายซาฮาราในทวีแอฟริกา วิธีการปรุงก็ไม่ต่างไปจากการทำอาหารจากแมลงชนิดอื่น นั่นคือเอาไปต้มแล้วคั่วกับเกลือ

ส่วนในพื้นที่ตอนใต้ของประเทศบูร์กินาฟาโซ อาหารประจำฤดูฝนคือ หนอนต้นเชีย (shea caterpillars) ซึ่งชาวบ้านมักนำมาตุ๋นเป็นอาหารจานหลัก หรือเอามาทอดเป็นของทานเล่น นอกจากนี้ ด้วงมะพร้าวก็เป็นอาหารยอดนิยมในสาธารณรัฐประชาธิปไตยคองโกด้วย

ตะวันออกกลาง

คัมภีร์ไบเบิล ภาคพันธสัญญาเดิม (Old Testament) ระบุถึงการบริโภคตั๊กแตนโลกัสต้า ซึ่งเป็นตั๊กแตนขนาดเล็ก ในเขตพระจันทร์เสี้ยวอันอุดมสมบูรณ์ในตะวันออกกลาง (Fertile Crescent region of the Middle East) ซึ่งปัจจุบันคือดินแดนในอิรัก คูเวต ซีเรีย เลบานอน จอร์แดน อิสราเอล และปาเลสไตน์

เรื่องน่ารู้เกี่ยวกับอาหารจากแมลง

ชาร์ลอตต์ เพย์น กล่าวว่า แมลงซึ่งเป็นอาหารที่เบากว่าเนื้อสัตว์และหนักกว่าอาหารทะเล ทั้งยังมีรสชาติที่อร่อย เป็นอาหารที่มนุษย์นิยมบริโภคมาตั้งแต่สมัยโบราณ ปัจจุบันกำลังมีความพยายามส่งเสริมให้รับประทานอาหารประเภทนี้เพิ่มขึ้น โดยโฆษณาว่าเป็นอาหารแห่งอนาคตที่อุดมไปด้วยคุณค่าทางโภชนาการและลดการก่อก๊าซเรือนกระจกและมลพิษ