Ukrayna Büyükelçisi Bodnar: Türkiye tahıl yüklü Rus gemisini alıkoydu

  • Reality Check
  • BBC News
Zhibek Zholy anchored outside Karasu Port

Rusya'nın işgal ettiği Ukrayna kenti Berdyansk'tan hareket eden tahıl yüklü bir geminin Türkiye'de Karasu Limanı açıklarına ulaşmasının ardından Ukrayna, Türkiye'nin gemiye el koymasını talep etti.

Ukrayna'nın Ankara Büyükelçisi Vasyl Bodnar Cuma günü yapılan talebin ardından Pazar günü geminin alıkonulduğunu ve geminin durumunun incelendiğini söyledi.

Pazartesi günü Reuters'a konuşan üst düzey bir Türk yetkili, Karadeniz kıyısında Rus bandıralı bir yük gemisinin durdurulduğunu ve çalıntı tahıl taşıdığına dair Ukrayna tarafından öne sürülen iddiaların araştırıldığını söyledi.

BBC, Zhibek Zholy adlı geminin Berdyansk'tan Karasu'ya seyrini takip etti.

Gemideki tahılların nereden geldiği ve nasıl elde edildiği bilinmese de Rusya son dönemde Ukrayna'da kontrol ettiği bölgelerden tahılları çalmakla suçlanıyordu.

Gemi 22 Haziran'da Rusya'nın Novorossisk'ten demir aldıktan sonra Azak Denizi'nde vericilerini kapattı; ancak BBC'nin araştırması, geminin önce Berdyansk limanına ve oradan Türkiye'ye gittiğini ortaya çıkardı.

harita

Berdyansk kenti Ukrayna'nın güneyindeki Zaporizhzhia bölgesinde, Azak Denizi kıyısında bulunuyor.

Geminin kentten ayrılışı, Rusya'nın işgal altındaki Zaporizhzhia bölgesine atadığı vali Yevhen Balytskyi tarafından Telegram üzerinden duyurulmuştu.

Balytskyi 7 bin ton tahılın "dost ülkelere" doğru yola çıktığını açıklamış, limanın etrafındaki deniz mayınlarının temizlendiğini ilan etmiş ve "geminin güvenliğinin Rusya'nın Karadeniz Donanması tarafından sağlanacağını" belirtmişti.

Rusya'nn Shmel sınıfı bir gambotu gemiye eşlik ederken görüntülendi

Kaynak, Telegram

Fotoğraf altı yazısı,

Rusya'nn Shmel sınıfı bir gambotu gemiye eşlik ederken görüntülendi

Balytskyi daha sonra paylaşımını değiştirerek geminin taşıdığı yük ve gideceği ülkeye dair referansları sildi.

Geminin donanma eşliğinde kentten ayrılışının videosu birden fazla Kremlin yanlısı Telegram hesabında da paylaşıldı.

Telegram'da yayınlanan bir video haberde Zhibek Zholy görülüyor

Kaynak, Telegram

Fotoğraf altı yazısı,

Telegram'da yayınlanan bir video haberde Zhibek Zholy görülüyor

Telegram'da yayınlanan videodaki görüntüler de Berdyansk limanının uydu fotoğraflarıyla uyuşuyor.

Videodaki hava durumu ve limandaki gölgeler, görüntülerin 28 Haziran'da çekildiğine işaret ediyor.

Videoda geminin bazı özellikleri ve adı bulanıklaştırılmıştı.

Fakat BBC, Berdyansk'tan ayrılan gemi ile Türkiye açıklarında bekleyen geminin aynı olduğunu Telegram hesabından paylaşılan görüntüler ve Ukraynalı denizcilik uzmanlarının tanıklıklarıyla teyit etti.

Berdyansk'taki Zhibek Zholy

Kaynak, Telegram

Fotoğraf altı yazısı,

Berdyansk'taki Zhibek Zholy

Geminin Berdyansk limanından önceki hareketlerini de kayıtlardan ortaya çıkardık.

Gemi 22 Haziran'da Türkiye'den demir alarak Rusya'nın Novorossisk kentine yük götürdü.

Daha sonra işgal altındaki Ukrayna topraklarına yaklaşırken takip cihazını kapattı.

29 Haziran'da ise takip cihazını tekrar açtı.

Bu cihazın paylaştığı veriler, geminin bu süreçte su içinde alçaldığını ortaya koyuyor ve bu da geminin yük aldığına işaret ediyor.

Lloyd's List Intelligence veri analiz şirketinin piyasalar editörü Michelle Bockmann, vericinin kapatılmasının "şüpheli bir hareket" olduğunu söylüyor.

Bockmann, Azak Denizi'nde pek çok kargo gemisinin takip cihazını bazı bölgelerde kapattığını fakat hedefledikleri limana varınca vericiyi tekrar açtığını belirtiyor.

Kiev bir süredir Rusya'yı Ukrayna tahıllarını çalmak ve Ukrayna limanlarını ablukaya almakla suçluyor. Rusya ise bu iddiaları reddediyor.

Zhibek Zholy gemisinin nihai hedefinin Karasu mu olacağı, yoksa Boğazlar'dan geçerek bilinmeyen bir hedefe doğru mu ilerleyeceği henüz net değil.

Reuters'a konuşan geminin sahibi olan Kazakistan merkezli KTZ Express şirketi, geminin Rus bir şirket tarafından kiralandığını söyledi.

Şirket, taraflarla görüşme halinde olduklarını ve uluslararası yaptırımlara uyacaklarını açıkladı.

Kremlin bu gemiyle, kontrollerindeki bir bölgeden normal bir ihracat yapıldığını savunuyor. Kiev ise adli inceleme ile bu tahılların çalınmış olduğunun kanıtlanabileceğini öne sürüyor.

Habere katkıda bulunan muhabirler: Josh Cheetham, Maria Korenyuk, Daniele Palumbo, Erwan Rivault, Onur Erem ve Karasu'da bulunan Mahmut Hamsici.