دونالد ترامپ پس از استقبال گرم محمد بن سلمان و امضای یک قرارداد ۱۴۲ میلیارد دلاری تسلیحاتی در مجمع سرمایه‌گذاری سعودی-آسیا در ریاض سخنرانی کرد و در بخشی از آن درباره ایران گفت: «من برای ارائه یک مسیر جدید به سوی آینده‌ای بسیار بهتر و امیدوارکننده‌تر به ایران اینجا هستم. اگر بتوانم با ایران توافق کنم بسیار خوشحال خواهم شد. اما اگر رهبری ایران این شاخه زیتون را رد کند و به حمله به همسایگانش ادامه دهد، ما چاره‌ای نخواهیم داشت جز اعمال فشار حداکثری عظیم، رساندن صادرات نفت ایران به صفر و هر اقدام لازم برای جلوگیری از دستیابی این رژیم به سلاح هسته‌ای.»
با فرا رسیدن بامداد چهارشنبه به افق ریاض و تهران، پوشش زنده ما از نخستین روز سفر دونالد ترامپ به خاورمیانه که پس از عربستان در قطر و امارات متحده عربی دنبال خواهد شد، به پایان می‌رسد.
خلاصه تحولات مهم امروز را در خبری مستقل برایتان به زودی منتشر خواهیم کرد.
لطفا فردا هم با وبسایت فارسی بی‌بی‌سی همراه باشید تا از تحولات روز دوم سفر رئیس‌جمهور آمریکا به سواحل خلیج فارس برایتان گزارش کنیم.
دونالد ترامپ در عربستان و در حالی که با محمد بن سلمان قرارداد ۱۴۲ میلیارد دلاری تسلیحاتی امضاء کرد گفت ایالات متحده «متحدی قدرتمندتر» از عربستان سعودی ندارد.
روز نخست سفر آقای ترامپ به خاورمیانه که گفته شده تمرکز آن بر تفاهم‌های تجاری و اقتصادی و جلب سرمایه‌گذاری در آمریکاست با اعلام امضای توافق ۱۴۲ میلیارد دلاری تسلیحاتی میان واشنگتن و ریاض همراه بود هر چند که محمد بن سلمان، ولیعهد پادشاه عربستان گفته که سطح سرمایه گذاری این کشور در آمریکا می‌تواند تا یک هزار میلیارد دلار هم بالا برود.
آقای ترامپ در سال ۲۰۱۷ هم سفر خاورمیانه خود را از ریاض آغاز کرد. او قرار است بعد از عربستان به قطر و امارات متحده عربی هم سفر کند.
در همین حال، تحول مهم امروز در ریاض خبر دیدار آقای ترامپ با احمد شرع و لغو تحریم های آمریکا علیه سوریه بود که موجب خوشحالی مردم در این کشور شد.
منبع تصویر، Reuters
اسعد حسن شیبانی، وزیر خارجه سوریه می‌گوید لغو تحریم‌های آمریکا آغازی جدید برای روند بازسازی این کشور است. آقای شیبانی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «به لطف جایگاه برادرانمان و هدایت عربستان سعودی، ما فصل جدیدی از آینده سوریه را آغاز می‌کنیم. آنچنان که شایسته مردم و سوریه و تاریخ این کشور است.» در دمشق، پایتخت این کشور مردم به خیابان‌ها آمده و با خبر برداشته شدن تحریم‌ها خوشحالی می‌کنند. گزارش‌ها از شلیک تیر هوایی برای شادی و ابراز خوشحالی نیز منتشر شده است. این تحریم‌ها بر زندگی و کسب و کار صدها هزار شهروند این کشور اثر گذاشته است.
منبع تصویر، Reuters
دونالد ترامپ در سخنرانی امروز خود در مجمع سرمایه‌گذاری سعودی – آمریکا افق جالبی را برای کشورهای عرب منطقه خلیج فارس ترسیم کرد. او از توسعه گسترده‌ای که در ریاض، دبی، دوحه و مسقط صورت گرفته تمجید کرد و گفت در حالی که این کشورها در جده و دبی در حال ساخت آسمان‌خراش بودند، در ایران ساختمان‌های به جا مانده از انقلاب ۵۷ در حال فروریختن هستند. آقای ترامپ ایران را «مخرب‌ترین نیروی خاورمیانه» خواند و با اشاره به قطع برق و خاموشی روزانه در ایران گفت در حالی که کشورهای منطقه بیابان‌های خشک را به زمین‌های حاصلخیز کشاورزی تبدیل کرده‌اند، حکومت ایران زمین‌های سرسبز را به بیابان‌های خشک تبدیل کرده است. او همچنین گفت که حکومت ایران پول مردم کشور خود را صرف نیروهای نیابتی در منطقه می‌کند. خشایار جنیدی گزارش می‌دهد
یک مقام کاخ سفید می‌گوید دونالد ترامپ گفته قصد دارد تحریم‌های علیه سوریه را برداشته و به این کشور «فرصتی برای بزرگی» بدهد. کمی پیش از آغاز سخنرانی آقای ترامپ در ریاض، یک مقام کاخ سفید گفت که او قبول کرده به احمد شرع، رئیس‌جمهور سوریه «سلام کند.» آقای شرع فردا در عربستان سعودی خواهد بود.
با حضور هیئت آمریکایی در ریاض، میزبانان سعودی تمام تلاش خود را برای پذیرایی از مهمانان خود می‌کنند. یکی از این کارها آوردن یک رستوران مک‌دونالد سیار بود. مک‌دونالد صدها شعبه در عربستان دارد. اعضای تیم بی‌بی‌سی که از این مک‌دونالد خرید کرده بودند از کیفیت مناسب غذای آن گفتند و یادآور شدند که یافتن غذای مناسب گیاه‌خواران در عربستان دشوار است. گفته می‌شود ترامپ از طرفداران این رستوران زنجیره‌ای است و حتی در کارزار انتخاباتی‌اش برای دقایقی با پوشیدن یک پیش‌بند در یکی از شعبه‌های مک‌دونالد در پنسیلوانیا کار کرد.
ترامپ در سخنان خود از عملکرد دولتش تمجید کرد و با تشویق حاضران مواجه شد. او درباره مواردی از جمله مهاجرت، استخدام و نیروهای مسلح آمریکا صحبت کرد و گفت: «ما روی دور هستیم. ایالات متحده داغ‌ترین [جذاب‌ترین] کشور دنیاست. البته به استثنای کشور شما.»
آقای ترامپ گفت دولت او دو قرارداد «تاریخی و شگفت‌انگیز» را به دست آورده است.
او ابتدا به توافق تعرفه‌ها با بریتانیا اشاره کرد و سپس گفت آمریکا به یک توافق عالی با چین رسیده است. او افزود که تیم مذاکره کننده باید جزئیات این توافق را ثبت کنند اما چین قبول کرده که تجارت همه جانبه با آمریکا را دوباره آغاز کند. او گفت: «از لحظه‌ای که دولت را تشکیل دادیم ثروت به سوی آمریکا سرازیر شده است. آقای ترامپ مجددا تاکید کرد که قراردادی به ارزش ۱۴۲ میلیارد دلار برای فروش تجهیزات نظامی با عربستان امضا کرده است. او بار دیگر از محمد بن سلمان تشکر کرد و خطاب به او گفت: «کاری کردی کارستان.» و افزود عربستان سعودی طی هشت سال گذشته ثابت کرده که منتقدانش کاملا اشتباه کرده‌اند.
دونالد ترامپ در سخنرانی‌اش درباره برنامه هسته‌ای ایران گفت:
«من امروز اینجا هستم نه فقط برای محکوم کردن آشقتگی رهبران ایران در گذشته، بلکه برای ارائه یک مسیر جدید به سوی آینده‌ای بسیار بهتر و امیدوارکننده‌تر. من می‌خواهم با ایران توافق کنم. اگر بتوانم بسیار خوشحال خواهم شد، اگر این توافق باعث شود منطقه شما و جهان جای امن‌تری شود. اما اگر رهبری ایران این شاخه زیتون را رد کند و به حمله به همسایگانش ادامه دهد، ما چاره‌ای نخواهیم داشت جز اعمال فشار حداکثری عظیم، رساندن صادرات نفت ایران به صفر و هر اقدام لازم برای جلوگیری از دستیابی این رژیم به سلاح هسته‌ای. ایران هرگز به سلاح هسته‌ای دست نخواهد یافت.»
آقای ترامپ در این سخنرانی از کلمه خلیج برای نامیدن خلیج فارس استفاده کرد.
منبع تصویر، EPA
پس از سخنرانی محمد بن سلمان، رئیس‌جمهور آمریکا پشت تریبون قرار گرفت و سخنرانی خود را با جمله «عربستان سعودی جای بسیار خوبی است و مردم خیلی خوبی دارد»، آغاز کرد.
او سپس از ولیعهد عربستان تشکر کرد و او را «انسانی فوق‌العاده» خواند.
او از استقبال گرم عربستان قدردانی کرد و گفت پذیرایی هشت سال پیش «ملک سلمان، مرد بزرگ» را فراموش نکرده است.
آقای ترامپ گفت این دیدار یادآور ۸۰ سال شراکت و همکاری بین دو کشور است و این دوستی، زیربنای امنیت و شکوفایی اقتصادی بوده است:
«امروز ما گام‌های بعدی را برای استحکام روابط دو کشور برمی‌داریم.»
آقای ترامپ تاکید کرد که روابط دو کشور هرگز به این استحکام نبوده است: «دوستی آمریکا با عربستان مداوم است و مثل برخی تناوبی نیست.»
منبع تصویر، EPA
پس از ضیافت ناهار و امضای قراردادهای مهم اقتصادی، هیئت آمریکایی به ساختمان مجمع سرمایه‌گذاری سعودی-آمریکا رفتند، جاییکه مقام‌های سعودی آماده استقبال از آنها بودند.
اما در حالی که حاضران در ساختمان منتظر سخنرانی دونالد ترامپ بودند، ایلان ماسک در کنار عبدالله سواحه، وزیر ارتباطات و فناوری عربستان به روی صحنه رفت و با تشویق حاضران مواجه شد درباره تجربه‌های تجاری خود و فلسفه «کنجکاوی» صحبت کرد.
آقای سواحه نیز با تشکر از آقای ماسک گفت: «در عصر اطلاعات، هیچ چیز ما را به اندازه داشتن شریک و دوستی مانند ایلان برای پادشاهی عربستان خوشحال نمی‌کند.»
او افزود: «با همکاری در هوش مصنوعی شبکه ایکس، استارلینک و تسلا،... ما مشتاق ادامه این همکاری هستیم.»
منبع تصویر، EPA
محمد بن سلمان در مجمع سرمایه‌گذاری سعودی-آمریکا در ریاض گفت: «دو کشور دوست روابط اقتصادی عمیقی دارند» و دیدار امروز برای عمیق‌تر کردن این همکاری است:
«سرمایه‌گذاری‌های مشترک یکی از مهمترین ارکان روابط اقتصادی ما بوده است.»
محمد بن سلمان به قراردادهایی که امروز امضا شدند، به ارزش مجموعا ۶۰۰ میلیارد دلار اشاره کرد و گفت ارزش این توافقنامه‌ها در ماه‌های آینده به «یک تریلیون دلار» خواهد رسید.
محمد بن سلمان سپس برخی از جنبه‌های این توافقنامه‌ها از جمله بخش‌های نظامی و فناوری را یادآوری کرد و گفت که این به رشد مشاغل در عربستان کمک خواهد کرد.
او گفت مطمئن است عربستان سعودی به همکاری سازنده با آمریکا ادامه خواهد داد که محدود به اقتصاد نیست و در زمینه امنیت، ثبات و صلح در منطقه و جهان نیز هست.
منبع تصویر، Getty Images
در کنار تفاهمنامه‌ها، کاخ سفید می‌گوید آمریکا یک قرارداد تسلیحاتی به ارزش ۱۴۲ میلیارد دلار با عربستان سعودی امضا کرده است که آن را «بزرگترین قرارداد فروش تسلیحات دفاعی در تاریخ» دو کشور توصیف کرد.
این قرارداد شامل فروش «تجهیزات جنگی و خدمات نظامی پیشرفته از بیش از ۱۲ شرکت دفاعی آمریکایی» به عربستان سعودی می‌شود.
معامله تسلیحاتی آمریکا و عربستان سعودی شامل چه جزئیاتی است؟
در بیانیه کاخ سفید آمده است که فروش تسلیحات شامل پنج دسته است:
کاخ سفید می‌گوید این قرارداد شامل «آموزش و ارائه خدمات گسترده برای ایجاد ظرفیت نیروهای مسلح عربستان سعودی، از جمله تقویت آکادمی‌های خدماتی عربستان سعودی و خدمات پزشکی نظامی» است.
احتمال امضای یک قرارداد تسلیحاتی بین دو کشور گزارش شده بود.
دونالد ترامپ وارد عربستان شده است و مورد استقبال گرم محمد بن سلمان ولیعهد عربستان از مقابل هواپیما قرار گرفت. خشایار جنیدی، خبرنگار بی‌بی‌سی که در ریاض است، درباره اهمیت این سفر برای عربستان و آمریکا توضیح می‌دهد.
منبع تصویر، Getty Images
محمد بن سلمان و دونالد ترامپ در مراسمی قرارداد همکاری راهبردی اقتصادی امضا کردند.
حاضران پس از امضا و تبادل یک مجموعه از قراردادهای دوجانبه، رهبران آمریکا و عربستان را تشویق کردند.
برخی از قراردادهایی که دونالد ترامپ و محمد بن سلمان امضا کردند عبارتند از:
تفاهمنامه قراردادی است غیرالزام‌آور که چگونگی همکاری آینده بین دو کشور را در یک زمینه بخصوص مشخص می‌کند.
در ضیافت ناهار پادشاهی عربستان برای سیاستمداران آمریکایی، غذاهای تجملی عربی روی میز دیده می‌شود.
در کنار رهبران سیاسی دو کشور، رهبران فناوری و اقتصادی قدرتمندی نظیر ایلان ماسک، مشاور دونالد ترامپ و مدیرعامل تسلا و اسپیس‌اکس و مدیرانی از بوئینگ، گوگل، آمازون و کوکاکولا نیز حضور دارند.
دلیل حضورشان: قراردادهای بزرگ تجاری روی میز است.
عربستان برای سرمایه‌گذاری چند میلیارد دلاری در حوزه‌های متنوعی از هوافضا تا هوش مصنوعی و انرژی اعلام آمادگی کرده است.
همه می‌دانیم بهترین راه بستن قرارداد، حضوری است. بسیاری از این مدیران قبلا هم با محمد بن سلمان ملاقات کرده‌اند، در سفرهایشان به عربستان یا در سفر ولیعهد عربستان به آمریکا.
عربستان دنبال دستیابی به بازار آمریکا و فناوری پیشرفته است در حالیکه آمریکا دنبال فرصت‌هایی است که سرمایه عربستان می‌تواند ایجاد کند.
منبع تصویر، Reuters
سفر دونالد ترامپ به عربستان سعودی پوشش گسترده‌ای در رسانههای آن کشور دارد.
روزنامه الشرق‌الاوسط گزارش داده است که انتخاب عربستان سعودی توسط رئیس‌جمهور آمریکا به‌عنوان اولین ایستگاه در اولین سفر رسمی او در دوره دوم ریاست جمهوریش، نشان‌دهنده «وزن ژئوپلیتیکی» عربستان است.
این روزنامه می‌گوید برخلاف اولین دیدار او از ریاض در سال ۲۰۱۷، پادشاهی عربستان دیگر در «موقعیت پایین‌تر» نیست، بلکه بیشتر به دنبال مشارکت مبتنی بر «برابری» است.
با جنگ در غزه، سقوط بشار اسد در سوریه، درگیری اسرائیل و حزب‌الله در لبنان، و حملات دریایی حوثی‌ها در دریای سرخ، خاورمیانه از زمان اولین سفر دونالد ترامپ به ریاض در سال ۲۰۱۷ شاهد تغییرات عمده‌ای بوده است.
اریک ترامپ، پسر رئیس‌جمهور آمریکا، این هفته در مصاحبه‌ای اختصاصی با روزنامه سعودی الشرق الاوسط گفت که پدرش خلیج فارس را «شریک کلیدی» می‌داند و برای رهبران ریاض و ابوظبی و دوحه ارزش زیادی قائل است.
منبع تصویر، X/@SE_MiddleEast
در حالی که ضیافت سلطنتی ترامپ در عربستان در جریان است، استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا به خاورمیانه، می‌گوید «افتخار» ملاقات با گروگان آمریکایی-اسرائیلی را داشت و «بازگشت او را خوشامد گفته است».
حماس دیروز در آستانه سفر آقای ترامپ به خاورمیانه ادان الکساندر را آزاد کرد.
این سرباز ۲۱ ساله مشغول مرزبانی بود که در حمله هفتم اکتبر ۲۰۲۳ حماس گروگان گرفته شد.
آقای ویتکاف در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «جهان از شجاعت و استقامت او الهام گرفته و بازگشت او به بسیاری امید بخشیده است.»آقای ویتکاف همچنین گفت که به همراه این سرباز با آقای ترامپ تلفنی صحبت کرده است.استیو ویتکاف که به نمایندگی از دولت ترامپ در تلاش برای برقراری آتش‌بس در غزه و آزادی گروگان‌ها است، افزود: «ما به تعهد خود برای بازگرداندن تمامی گروگان‌ها پایبندیم.»
منبع تصویر، Getty Images
عربستان سعودی برای ورود دونالد ترامپ به ریاض فرشی به رنگ بنفش کمرنگ پهن کرد.
عربستان سعودی در سال ۲۰۲۱ رنگ فرش‌های تشریفاتی خود را از قرمز به بنفش کمرنگ تغییر داد و تاکید کرد که این رنگ از میراث طبیعی آن کشور الهام گرفته است.
با این حال، تفاوت‌های دیگری نیز در نحوه استقبال از رهبران وجود دارد.
در سفر سال ۲۰۲۲ جو بایدن رئیس‌جمهور سابق آمریکا و انتقاد تندش از ماجرای قتل جمال خاشقجی، ولیعهد عربستان هیئتی را برای استقبال او در فرودگاه فرستاد اما امروز برای خوشامدگویی به دونالد ترامپ خود محمد بن سلمان به پای پلکان هواپیمای ریاست جمهوری آمریکا رفت.
لیز دوست، خبرنگار ارشد بین‌المللی بی‌بی‌سی، در ریاض
رئیس‌جمهور ترامپ در این سفر از یک اعلام «بسیار مهم» صحبت کرده است.
هنوز مشخص نیست که منظورش چیست. این می‌تواند به قراردادهای بزرگی اشاره داشته باشد که انتظار می‌رود در سه مقصد خود امضا کند.
این قراردادها در مجموع بیش از یک تریلیون دلار سرمایه‌گذاری در اقتصاد ایالات متحده را شامل می‌شود.
گمانه‌زنی‌هایی وجود دارد که او ممکن است برای جلب رضایت رهبران عرب که در این اولین سفر رسمی خود با آنها ملاقات می‌کند، نام خلیج فارس را به «خلیج عربی» تغییر دهد.
اما هنوز مشخص نیست که آیا او چنین اقدامی را انجام دهد که باعث ناراحتی بسیاری در ایران خواهد شد.
صنم وکیل از اندیشکده چتم‌هاوس به من گفت که «این می‌توانست آزمایشی برای سنجش واکنش‌ها باشد»، یا ممکن است اقداماتی به سمت یک پیمان دفاعی منطقه‌ای صورت گیرد.
نکته قابل توجه این است که عادی‌سازی گسترده‌تر با اسرائیل، که رئیس‌جمهور بایدن نیز برای دستیابی به آن تلاش کرد، اکنون در دستور کار نیست در حالی که جنگ شدید غزه ادامه دارد؛ و با توجه به شخصیت رئیس‌جمهور ترامپ، همیشه احتمال موارد غیرقابل پیش‌بینی نیز هست.
