بازگشت آخرین گروه خانواده‌های نیروهای تاجیک داعش از سوریه
- نویسنده, سهراب ضیا
- شغل, بی‌بی‌سی، دوشنبه
تاجیکستان حدود ۵۰ زن و کودک دیگر تاجیک را از سوریه به کشورشان برگردانده است.
آنها همسر و فرزندان جنگجویان تاجیکی هستند که در دهه ۲۰۱۰ در جنگ‌های گروه داعش در سوریه و عراق ناپدید و یا کشته شده‌اند.
شامگاه ۲۵ آوریل در مراسم استقبال از این زنان و کودکان در فرودگاه شهر دوشنبه، مقامات تاجیکستان حضور داشتند.
این آخرین گروه از زنان و کودکان تاجیک هستند که از سوریه به تاجیکستان برگردانده شدند. آنها گویا از دنیای دیگری برگشتند: از جنگ و بدبختی و رنج و مشقت قربت. بیشتر این زنان شاید ناخودآگاه و تحت تأثیر افکار افراط‌گرایانه شوهرانشان با سرنوشت تلخی روبرو شدند و بهای سنگینی می‌پردازند.
مختاره حسنوا، یکی از این زنان ۱۲ سال در سوریه بوده است. او گفت: «منتظر بودیم تاجیکستان ما را بیرون آورد. حالا خرسند هستیم که به وطن برگشتیم. همراه پسر و دخترم برگشتم. هم در زندان با هم بودیم، هم در اردوگاه. شوهرم بی نام و نشان شد.»
در میان اعضای ۱۳ خانواده برگشته، ۱۷ زن و ۳۲ کودک هستند. تعدادی از آنها حاضر نشدند با خبرنگاران صحبت کنند.
بسیاری از این کودکان، در کشورهای دیگر به دنیا آمده‌اند و برای اولین بار به سرزمین مادری خود قدم گذاشتند.
مقامات تاجیکستان ده سال پیش تعداد جنگجویان تاجیک عضو داعش را بالغ بر دو هزار نفر خوانده بودند. گفته می‌شود بعد از شکست داعش در سوریه و عراق، بیشتر تاجیک‌های عضو آن کُشته و یا ناپدید شدند و همسران بعضی از آنها را در همان کشورها محاکمه و زندانی کرده‌اند.
در گذشته دولت تاجیکستان در سه مورد حدود ۳۴۰ نفر از زنان و کودکان تاجیک را از سوریه و عراق به تاجیکستان برگردانده بود.
بار نخست در سال ۲۰۱۹، از عراق ۸۹ کودک تاجیک را به تاجیکستان برگردانده بودند. در سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳، از اردوگاه‌ها و زندان‌های سوریه ۲۵۰ زن و کودک دیگر را به وطنشان آوردند.
به گفته سفیر تاجیکستان در سوریه و عراق که در پنج سال گذشته مسئولیت مذاکرات با مقامات این دو کشور را برای برگرداندن زنان و کودکان تاجیک بر عهده داشت، در سوریه دیگر تاجیک‌هایی که خواهان بازگشت به تاجیکستان باشند، باقی نمانده است.
زبید‌الله زبیدزاده، سفیر تاجیکستان در کویت گفت: «فکر می‌کنم که دیگر آن نفراتی که خواهش زیاد دارند برای برگشتن به وطن نماندند، اکثریت برگشتند.»
گفته می‌شود حالا حدود ۴۰ زن تاجیک در زندان‌های عراق هستند. سفیر تاجیکستان در این رابطه گفت که آنها برای ورود غیرقانونی به خاک این کشور به حبس ابد محکوم شده‌اند. هرچه باشد، بازگرداندن حدود ۴۰۰ زن و کودک تاجیک از سوریه و عراق در پنج سال اخیر، دست‌آورد دیپلماسی تاجیک خوانده می‌شود.
زبید‌الله زبیدزاده، سفیر تاجیکستان در کویت: «این اقدام را هیچ کشور دیگر نکرده. ما توانستیم که همین اقدام را اجرا کنیم و من از آن خرسند هستم که آن سُفاریش و امری که بود، یگتان شهروند تاجیکستان بیرون از کشور نماند، همان اجرا شد.»
در گذشته تعدادی از زنان و کودکان برگشته از سوریه و عراق پس از حضور در دوره‌های بازپروری به خانواده‌هایشان پیوستند. بعضی زنان و کودکان دیگر حالا در مراکز و پرورشگاه‌های ویژه، دوران بازپروری را می‌گذرانند. قرار است زنان و کودکانی که تازه از سوریه به تاجیکستان برگشته‌اند، مدتی تحت مراقبت‌های درمانی و روانی قرار بگیرند.
