رئیس اقلیم کردستان عراق با رهبر و رئیس جمهور ایران در تهران دیدار کرد

نیچروان بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق، در تهران با مقام‌های بلندپایه از جمله رهبر و رئیس جمهور ایران دیدار کرده است.

سفر رئیس اقلیم کردستان عراق به تهران چند ماه پس از حمله موشکی سپاه پاسداران به اربیل صورت می‌گیرد که باعث تنش در روابط دو طرف شد. دست‌کم چهار نفر،‌از جمله یک تاجر پرنفوذ و دختر ۱۱ ماهه او در این حمله کشته شدند.

آقای بارزانی که دیروز (یکشنبه) در رٲس هیئتی بلندپایه وارد تهران شد، آخرین بار ۳ سال پیش به پایتخت ایران سفر کرده بود.

بنظر می‌رسد که توافقات امنیتی ایران و عراق و موضوع کردهای مخالف جمهوری اسلامی بخش مهمی از محور مذاکرات دو طرف باشد.

ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران، در دیدار با آقای بارزانی گفت: «دولت عراق و اقلیم کردستان به طور مطلق از هرگونه سوء استفاده عناصر دشمن صهیونیستی و عناصر ضد انقلاب از خاک این منطقه علیه ایران جلوگیری به عمل آورند.»

آقای رئیسی در ادامه این دیدار «خلع سلاح کامل و عدم حضور عناصر ضد انقلاب در خاک عراق» را ضروری دانست.

رسانه‌های ایران از آقای بارزانی نقل کرده‌اند که: «هیچ عقل سلیمی اجازه نمی‌دهد ما روابط با رژیمی را که امروز در بدترین موقعیت خود قرار دارد، بر روابط با کشور قدرتمند و دوست ترجیح بدهیم.»

اهداف سفر

رسانه‌ها در ایران اهداف مختلفی را برای سفر اخیر رئیس اقلیم کردستان به تهران برشمرده‌اند؛ از جمله «اجرای کامل» توافق امنیتی ایران و عراق.

اسفند ماه سال ۱۴۰۱ دفتر نخست‌وزیر عراق و شورای عالی امنیت ملی ایران در بیانیه‌ای مشترک اعلام کردند که دو کشور توافقی را با هدف تامین «امنیت مرزی» امضا کردند.

گرچه هنوز به‌صورت دقیق مفاد این توافقنامه مشخص نیست، اما اعلام آن همزمان با موج اعتراضات سراسری در داخل ایران و پس از آن صورت گرفت که جمهوری اسلامی ابتدا با حملات توپخانه‌ای و سپس با پهپاد و موشک بارها مواضع گروه‌های کرد مخالف خود را در داخل عراق هدف قرار داد.

در این حملات، که دولت عراق و اقلیم کردستان بارها آن را به عنوان «نقض حاکمیت ملی‌شان» محکوم کردند، ده‌ها عضو این احزاب کشته شدند.

حکومت ایران احزابی نظیر حزب دموکرات کردستان ایران و حزب کوموله کردستان را «تروریستی» می‌خواند و آنها را به همکاری با اسرائیل متهم می‌کند.

حکومت ایران این احزاب را متهم کرده که در اعتراضات سراسری این کشور که شهریور ۱۴۰۱ آغاز شد، نقش داشته‌اند.

سپاه پاسداران در دی ماه پارسال در تلافی کشته شدن چند مقام ارشد این نهاد، در حملاتی موشکی نزدیکی اربیل را هدف قرار داد و گفت «مقر جاسوسی موساد» را منهدم کرده است.

دولت عراق بعدا تائید کرد که چهار نفر در این حملات کشته شدند، از جمله پیشرو دیزایی، تاجر ثروتمند و پر نفوذ کردستان عراق و فرزند خردسالش.

در پی این حمله، اقلیم کردستان عراق سپاه را به «نقض آشکار حاکمیت ملی» متهم کرد.

تحلیل ژیار گل، خبرنگار ارشد بی‌بی‌سی

سفر آقای بارزانی به تهران همزمان با بحران انتخابات پارلمانی در اقلیم کردستان است. کمیسیون انتخابات عراق ۲۱ خرداد ماه را برای برگزاری انتخابات محلی اقلیم کردستان تعیین کرده است، اما حزب دمکرات کردستان، به رهبری آقای بارزانی، خواهان تعویق این انتخابات است.

اتحادیه میهنی کردستان عراق، دومین حزب قدرتمند این منطقه، و سایر احزاب، خواهان برگزاری انتخابات هستند.

بافل طالبانی، رهبر اتحادیه میهنی تعویق انتخابات را خطرناک خوانده و گفته است باعث ضربه به نهادهای دمکراتیک منطقه می‌شود.

اتحادیه میهنی کردستان رابطه نزدیکی با ایران دارد و به نظر می‌رسد یکی از اهداف سفر آقای بارزانی به ایران استفاده از تهران برای فشار به اتحادیه میهنی کردستان برای تعویق انتخابات باشد.

سه ماه پیش دادگاه عالی فدرال عراق کردستان را به چهار حوزه انتخابیه تقسیم کرد و رای به حذف کرسی‌های اقلیتها در این منطقه داد.

حزب دمکرات کردستان با اعتراض به این رای دادگاه، انتخابات را تحریم کرد.

در مجلس کردستان ۱۱ کرسی به اقلیت های مذهبی و قومی اختصاص داده شده است که همه آنها از متحدان حزب آقای بارزانی هستند؛ رای جدید دادگاه فدرال عراق ممکن است باعث شود حزب دمکرات کردستان در انتخابات آینده اکثریت را از دست بدهد.

سفر نچیروان بارزانی به تهران چند روز پس از سفر او به بغداد است. اربیل با بغداد بر سر سهمیه بودجه کردستان عراق و انتقال نفت اختلاف دارد.

بعضی رسانه‌ها در عراق می گویند آقای بارزانی احتمالا از ایران خواهد خواست که با استفاده از نفوذی که بر دولت عراق دارد به حل اختلاف‌ها با بغداد کمک کند.

ایران در عوض از کردستان عراق چه می خواهد؟

سال ۲۰۲۱ میلادی علی شمخانی، دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی ایران، و قاسم اعرجی، مشاور وقت امنیت ملی عراق، توافق کردند که از فعالیت احزاب کرد مخالف حکومت ایران در اقلیم کردستان جلوگیری کنند و آنها را از مرزهای جمهوری اسلامی ایران دور کنند.

امروز آقای رئیسی خواهان اجرای «کامل» این توافق امنیتی شد.

پس از کشته شده مهسا (ژینا) امینی، مردم کردستان ایران به فراخوان احزاب کرد برای اعتصاب و اعتراض به خیابانها ریختند و این منطقه شاهد اعتصاب‌های سراسری بود.

از آن هنگام فشار حکومت ایران بر اقلیم کردستان بیشتر شد و سپاه پاسداران بارها با پهپاد و موشک به پایگاه‌های احزاب کرد در اقلیم کردستان حمله کرد.