سازمان ملل متحد می‌گوید پاکسازی غزه از بمب‌های منفجرنشده سال‌ها طول خواهد کشید

پس از عقب‌نشینی بیشتر نیروهای اسرائیلی در اوایل ماه آوریل از شهر خان یونس که در جنوب نوار غزه واقع شده است، تصاویر زیادی از ویرانه‌های این شهر در دنیا پخش و منتشر شد.

همزمان که آوارگان فلسطینی به خانه برمی‌گردند تا بلکه بخشی از دارایی‌های خود را باز یابند، خطر دیگری آن‌ها را تهدید می‌کند – مهمات منفجر نشده.

دفتر سازمان ملل متحد برای هماهنگی امور بشردوستانه بلافاصله بعد از خروج اسرائیلی‌ها وضعیت شهر خان یونس را بررسی کرد.

به گفته این دفتر «خیابان‌ها و اماکن عمومی خان یونس پر از مهمات منفجرنشده‌ای است که برای غیرنظامیان خطری جدی محسوب می‌شوند.»

«تیم ما بمب‌های ۴۵۰ کیلوگرمی منفجرنشده‌ای پیدا کرد که در تقاطع‌های اصلی و داخل مدرسه‌ها رها شده بودند.»

کارشناسان نظامی تخمین می‌زنند که ارتش اسرائیل از ابتدای جنگ ده‌ها هزار بمب روی نوار غزه ریخته است.

سازمان ملل تیم ویژه‌ای در غزه دارد که کارش پاکسازی و خنثی‌سازی مهمات منفجرنشده است و با نام دایره عملیاتی مین شناخته می‌شود.

چارلز برچ که رئیس این دایره است می‌گوید که آوار موجود در غزه بیشتر از اوکراین است.

او در اطلاعیه‌ای گفت «همه جور مهمات انفجاری هست، از بمب‌های هوابرد بزرگ گرفته تا راکت‌های دست‌ساز و کلی چیز دیگر.»

آقای برچ می‌گوید که طبق تخمینشان نرخ عمل نکردن مهمات ۱۰ درصد است.

او همچنین گفت که اسرائیل از بمب‌های هوابرد برای هدف قرار دادن «سازه‌های زیرزمینی» یا همان تونل‌ها استفاده می‌کند.

پیش از حمله حماس به اسرائیل، این دایره تقریبا موفق شده بود که ۲۱ «بمب هوابرد مدفون در عمق زیاد» را در نوار غزه خنثی کند، مهماتی که از درگیری‌های پیشین حماس با اسرائیل باقی مانده بود.

خنثی کردن هر کدام از این بمب‌ها یک ماه زمان برد اما دوباره همه چیز عوض شده است.

آقای برچ هنگام حمله حماس به اسرائیل در روز ۷ اکتبر در شمال نوار غزه بود. این گروه حداقل ۱۲۰۰ اسرائیلی را کشت و بیش از ۲۵۰ نفر را گروگان گرفت و به غزه منتقل کرد. اقدام تلافی جویانه اسرائیل سریع صورت گرفت.

یوآف گالانت، وزیر دفاع اسرائیل، گفت که ارتش این کشور در ۲۶ روز نخست جنگ ۱۰ هزار بمب و موشک روی شهر غزه ریخته است.

به گفته آقای برچ «وضعیت واقعا بغرنج بود.»

پس از پایان ماه مارس، و با وجود درخواست‌های گروه‌های حقوق بشری و بخشی از حزب دموکرات آمریکا، روزنامه واشنگتن پست و خبرگزاری رویترز گزارش دادند که ایالات متحده با انتقال بیش از ۱۸۰۰ بمب ۹۰۰ کیلوگرمی و ۵۰۰ بمب ۲۳۰ کیلوگرمی موافقت کرده است.

در حمله‌های هوایی گذشته به نوار غزه که به مرگ بسیاری منجر شدند بعضا از این بمب‌های سنگین استفاده شده بود. به گزارش وزارت بهداشت حماس، حداقل ۳۴ هزار فلسطینی در غزه کشته شده‌اند.

بمباران غزه

نیروی هوایی اسرائیل یا ارتش این کشور هرگز مشخص نمی‌کنند که در حمله‌ها از چه تسلیحاتی استفاده کرده‌اند. اما منطقا می‌شود نتیجه گرفت که تسلیحاتی که دارند برای حمله استفاده می‌کنند همان‌هایی است که در تصاویر هواپیماهایی که در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک می‌گذارند دیده می‌شود.

برایان کاستنر، عضو عفو بین‌الملل، می‌گوید که حجم ویرانی در غزه نشان می‌دهد که اسرائیل از بمب‌های هدایت‌نشده ۹۰۰ کیلوگرمی استفاده کرده است.

او می‌گوید «چالش این بمب ناشی از وزن زیادش است که ۹۰۰ کیلوگرم است و نیمی از آن مواد منفجره است و نیم دیگرش فولاد، و می‌تواند به غیرنظامیان در صدها متر دورتر آسیب بزند.»

«در نتیجه، باید آن‌ها را به مکان دیگری منتقل کرد و به شیوه‌ای امن خنثی کرد. نوار غزه از نظر جغرافیایی کوچک است و این مساله می‌تواند مشکل‌آفرین شود.»

او اضافه می‌کند که رها کردن بمب‌های منفجرنشده زیر آوار در مکان‌های شلوغ بدون خنثی کردن خطری جدی است.

بخش عربی بی‌بی‌سی از ارتش اسرائیل پرسید که کدام بخش از غزه را از بمب‌های منفجرنشده پاک کرده‌ است.

یکی از سخنگویان گفت: «متأسفیم، اما به جزئیات نمی‌پردازیم.»

آقای کاستنر می‌گوید که میزان منفجر نشدن راکت‌های حماس می‌تواند بیشتر هم باشد و اگر بدون خنثی‌سازی زیر آوار رها شوند می‌توانند خطرناک باشند.

او در عین حال به توانایی حماس در بازیافت بمب‌های منفجرنشده اسرائیلی اشاره کرد.

به گفته او، برای دسترسی به بمب‌های هوابرد منفجرنشده که زیر زمین می‌مانند، باید چاه‌هایی به عمق ۱۰ تا ۱۵ متر حفر کرد.

در ادامه یک کارشناس مهمات داخل چاه می‌رود، چاشنی بمب را خارج می‌کند و بمب از منطقه بیرون برده می‌شود.

اما آقای برچ اضافه کرد که از این پس عمده کارها در غزه برای خنثی کردن «مهمات‌ سطحی» خواهد بود.

به گفته وی «ما هیچ ایده‌ای نداریم که شمال غزه تا چه اندازه به بقایای مهمات جنگی آلوده است، چون فرصت بررسی میدانی را نداشته‌ایم.»

«این عملیات جنگی بی‌سابقه است. شاید بشود آن را با آخرین جنگ متعارف در اروپا مقایسه کرد.»

سازمان غیردولتی بریتانیایی «انسانیت و همه‌پذیری» اخیرا دو کارشناس خنثی‌سازی بمب را برای بررسی وضعیت به شهر رفح در جنوب نوار غزه فرستاد.

این سازمان تخمین می‌زند که در ۸۹ روز نخست این جنگ ۴۵ هزار بمب ریخته شد. این سازمان از نرخ میانگین ۱۴ درصد برای مهمات منفجرنشده استفاده می‌کند و می‌گوید که شاید حدود ۶۳۰۰ بمب منفجرنشده در منطقه وجود داشته باشد.

سیمون المونت، کارشناس خنثی‌سازی مهمات انفجاری در این سازمان، گفت که «با تغییر وضعیت در غزه مردم هم مرتب جابه‌جا می‌شوند. نگرانی اصلی ما این است که وقتی به خانه‌های خود برمی‌گردند – خانه‌هایی که یا آسیب دیده‌اند یا تخریب شده‌اند – سعی می‌کنند برای یافتن دارایی‌های خود وارد ساختمان‌ها شوند.»

«تجربه ما در دیگر مناطق جنگی مانند رقه و موصل نشان می‌دهد که این بازه زمانی از همه خطرناکتر است.»

سازمان بهداشت جهانی می‌گوید که تا ۸۰ درصد زیرساخت‌های غیرنظامی – از جمله خانه‌ها، بیمارستان‌ها، شبکه آب، و امکانات بهداشتی – یا تخریب شده است یا به شدت آسیب دیده است.

بنا به تخمین‌های بانک جهانی و سازمان ملل متحد، بازسازی غزه ۱۸.۵ میلیارد دلار هزینه خواهد برد. آن‌ها در عین حال می‌گویند که ۲۶ میلیون تن آوار نیز باید برداشته شود، عملیاتی که چندین سال و بلکه هم یک دهه طول خواهد کشید.

دایره عملیاتی مین سازمان ملل متحد می‌گوید که برای آماده‌سازی عملیات به ۴۵ میلیون دلار بودجه نیاز دارد اما تا این لحظه فقط ۵.۵ میلیون دلار دریافت کرده است. این دایره امیدوار است که بعد از پایان جنگ بودجه بیشتری دریافت کند.

تیم دایره در حال حاضر ۱۲ کارمند در غزه دارد که دارند مهمات‌های منفجرنشده را پاکسازی می‌کنند تا کاروان‌های امدادی بتوانند به مردم گرسنه برسند. آن‌ها در عین حال دارند فلسطینی‌ها را با خطرات این قبیل مهمات آشنا می‌کنند.