پایان لیگ فوتبال ایران؛ فصل طلایی تراکتور، دست کوتاه پرسپولیس از آسیا و روزگار سیاه استقلال

بیست و چهارمین دوره رقابت‌های لیگ برتر فوتبال ایران، جام «خلیج فارس»، با قهرمانی تراکتور، نایب قهرمانی سپاهان و سقوط نساجی و هوادار به لیگ یک کشور، به پایان رسید.

در فصل ۴ – ۱۴۰۳ لیگ برتر ایران، اتفاقات خاص و حواشی به نوعی پرتعدادتر از متن بود. مجموع گل‌های رد و بدل شده در این مسابقات در پایان هفته سی‌ام به عدد ۴۷۵ رسید که با توجه به برگزاری مجموع ۲۴۰ مسابقه، میانگین بسیار پایینی به حساب می‌آید؛ یعنی ۱/۹۸ گل در هر مسابقه.

این آمار برای لیگ امارات در حاشیه خلیج فارس، با وجود ۱۴ تیم یعنی دو تیم کمتر از لیگ برتر فوتبال ایران، ۶۲۴ گل در ۱۸۲ مسابقه بود؛ میانگین ۳/۴۳ گل در هر مسابقه.

در فصل جاری، داربی رفت پایتخت به دلیل آماده نبودن ورزشگاه آزادی در شهر اراک برگزار شد،

باشگاه‌ها نسبت به نوع استفاده از سیستم کمک داور ویدیویی و زمان‌های اتلاف شده برای بازبینی تصاویر اعتراض داشتند، ورزشگاه آزادی پس از بازسازی همچنان غیراستاندارد و به گفته برخی از بازیکنان تیم‌های استقلال و پرسپولیس «مخروبه» بود و مربیان و مدیران باشگاهی بارها از فدراسیون فوتبال و داوران انتقاد کردند.

در این فصل، تراکتور برای نخستین بار قهرمان لیگ فوتبال ایران شد، استقلال یکی از بدترین سال‌هایش را تجربه کرد، پرسپولیس با وجود دو پیروزی در داربی پایتخت، نتوانست به مسابقات آسیایی برسد و سپاهان که به گفته شماری از کارشناسان فوتبال ایران، پرستاره‌ترین باشگاه کشور بود، به نایب قهرمانی رسید.

نساجی سقوط کرد تا یکی از پرطرفدارترین تیم‌های باشگاهی شمال کشور دیگر جایی در سطح اول فوتبال ایران نداشته باشد. فولاد با سرمربی‌گری یحیی گل‌محمدی در تمام طول فصل در نزدیکی مدعیان گام برداشت، اما در نهایت در رده چهارم ایستاد. ملوان نیز از شگفتی‌سازهای لیگ برتر بود که با هدایت مازیار زارع و با تیمی جوان وارد مسابقات شد و در رده قابل قبول هفتم قرار گرفت.

تیم سال: تراکتور

تراکتور از نظر تیمی، تقریبا در همه چیز بهترین‌ بود. بیشترین تعداد برد با ۲۱ پیروزی، کمترین تساوی، بیشترین پیروزی خارج از خانه و ثبت بیشترین تعداد بسته نگه داشتن دروازه، کسب آمار بهترین توان هجومی و بیشترین گل زده و آقای گلی لیگ که همین امروز مسجل شد، بخشی از موفقیت‌های تیمی است که برای اولین بار در تاریخ خود به عنوان قهرمانی لیگ ایران رسید.

تراکتور از نظر فردی هم آماری فوق‌العاده داشت. امیرحسین حسین‌زاده با ۱۴ گل در صدر جدول بهترین گل‌زنان لیگ قرار گرفت تا تراکتور هم جام قهرمانی را ببرد، هم عنوان آقای گلی را برای مهاجم تیمش ببیند.

تومیسلاو اشترکالی، دوماگوی دروژدک و مهدی هاشم نژاد نیز هر کدام با ۸ گل زده، ترکیبی زهردار از خطرناک‌ترین خط هجومی و میانی تراکتور را مقابل حریفان به نمایش گذاشتند.

مهدی ترابی با دادن ۹ پاس گل، بهترین بازیکن لیگ در این زمینه شد. نفر دوم جدول بهترین‌های پاس گل، باز هم به یک تراکتوری به نام مهدی هاشمی‌نژاد با ۸ پاس گل رسید. امیرحسین حسین‌زاده هم با ۶ پاس گل در این جدول به چشم می‌خورد.

در اصطلاح رایج فوتبالی‌ها می‌توان گفت که در این فصل، «جنس تراکتور جور بود» و همه ارکان لازم برای قهرمانی را داشت. تیمی که زیبا بازی می‌کرد، دست از حمله نمی‌کشید و نتیجه مسابقه، تاثیری روی شکل و سبک بازی‌اش نمی‌گذاشت.

مربی سال: دراگان اسکوچیچ

سرمربی اهل کرواسی که فوتبال ایران را از یکی از تلخ‌ترین ناکامی‌های تاریخ خود یعنی حذف شدن در مرحله پیش مقدماتی جام جهانی نجات داد، با اقتدار به جام جهانی ۲۰۲۲ قطر رساند و بعد با تصمیم مهدی تاج و آن طور که گفته شد «اعمال نفوذ برخی بازیکنان» اخراج شد، در بازگشت به ایران، در نخستین فصل، برای اولین بار تراکتور را به قهرمانی لیگ برتر رساند.

رسانه‌های ایران که اغلب تا پیش از اخراج آقای اسکوچیچ در سال ۱۴۰۱ با تصمیم فدراسیون فوتبال و برخی بازیکنان تیم ملی، برای کنار گذاشتن او همراه و هم‌نظر بودند، پس از قهرمانی تراکتور، این سرمربی کروات را ستودند. خبرگزاری ایرنا وابسته به دولت جمهوری اسلامی، از آن‌چه «اثبات حقانیت اسکوچیچ» می‌نامید به عنوان دستاورد بزرگ این مربی در بازگشت دوباره به ایران نام برد. پایگاه خبری «انتخاب» او را «قدر ندیده‌ای که متخصص تاریخ‌سازی است» نامید و روزنامه «خبرورزشی» در تحلیلی به سبک ویرانگر بازی هجومی تیم او پرداخت و نمایش تیم دراگان اسکوچیچ را برای هواداران تراکتور «تا ابد فراموش نشدنی» دانست.

سبک تراکتور با هدایت دراگان اسکوچیچ، بی‌شباهت به تیمی که او در انتخابی جام جهانی ۲۰۲۲ ساخت هم نبود. تیمی مبتنی بر برنامه‌های تاکتیکی، با گزینه‌های جایگزین برای رسیدن به دروازه حریفان، بدون تکیه کردن به نام‌ها و همین طور دفاع کردن از محوطه جریمه حریف.

یکی از مهم‌ترین عوامل ثبت رکورد بیشترین تعداد بسته نگه داشتن دروازه در فصل جاری، بازی بسته تراکتور در زمین حریف بود. فشاری که خط میانی و هجومی تراکتور روی دروازه حریفان می‌آورد باعث می‌شد کمترین تعداد توپ به دروازه‌اش برسد.

رکورد «کمترین شوت به سمت دروازه» از سوی حریفان به دروازه تراکتور خود نشان‌دهنده همین موفقیت تیمی تراکتور و برنامه‌های دفاعی این تیم است. تیمی که سرمربی‌اش بدون تردید آرام‌ترین و بی‌حاشیه‌ترین عضو این تیم در تمام طول فصل بود. دراگان اسکوچیچ در فصلی که گذشت، رویه‌ای متین، آرام و گفتاری توام با احترام برای داوران و حریفان داشت.

بازیکنان سال: امیرحسین حسین‌زاده و علی‌اصغر اعرابی

دو بازیکن در فصل ۴ – ۱۴۰۳ شایسته انتخاب به عنوان بهترین‌ بازیکن لیگ برتر فوتبال ایران بودند؛ امیرحسین حسین‌زاده از تراکتور و علی‌اصغر اعرابی از فولاد.

فقط در فوتبال ایران ممکن است یک بازیکن ۲۹ ساله را «پدیده» بنامند. اتفاقی که در فصل گذشته برای علی‌اصغر اعرابی افتاد.

علی‌اصغر اعرابی متولد اسفند ۱۳۷۹ است. فوتبال حرفه‌ای را از تیم محتشم تبریز آغاز کرد و پس از آن به تیم‌های قشقایی، شمس‌آذر و سپاهان پیوست. هرچند در شمس‌آذر درخشید، اما پس از حضور در سپاهان، به نیمکت‌نشینی که گاهی فرصت کوتاه بازی پیدا می‌کرد تبدیل شد.

او در ابتدای فصل به درخواست یحیی گل‌محمدی به فولاد پیوست و یکی از ارکان موفقیت این تیم برای رسیدن به رده چهارم جدول بود. او با ۷ پاس گل و ۴ گل، تاثیرگذارترین بازیکن تیمش و یکی از خلاق‌ترین بازیکنان فولاد بود. سرعت، تکنیک و قدرت دریبل‌زنی اعرابی، از او بازیکنی ساخت که البته در ۲۹ سالگی چشم‌های فوتبال ایران را به خودش جلب کرد.

اما تاثیرگذارترین بازیکن فصل گذشته لیگ برتر فوتبال ایران، امیرحسین حسین‌زاده بود. مهاجم تراکتور که هم گل‌ می‌زد، هم پاس گل می‌داد و هم مدافعان و هافبک‌های حریف را به شکلی آزاردهنده زیر فشار می‌گذاشت.

کارشناسان فوتبال ایران، او را آماده‌ترین مهاجم لیگ برتر در فصل گذشته می‌دانستند و یحیی گل‌محمدی در توصیف او گفته بود که برای امیرحسین حسین‌زاده، یک لحظه غفلت و یک وجب فضا برای تمام کردن کارش کفایت می‌کند.

امیرحسین حسین‌زاده برای تراکتور ۱۴ گل زد، ۶ پاس گل داد و با تاثیرگذاری مستقیم روی ۲۰ گل تیمش، آماده‌ترین و تاثیرگذارترین بازیکن فصل گذشته تراکتور و البته لیگ برتر فوتبال ایران بود.

امیرحسین حسین‌زاده نخستین بار در زمان سرمربیگری دراگان اسکوچیچ به تیم ملی ایران دعوت شد. برخی از منتقدین از جمله ابراهیم قاسمپور مربی و بازیکن سابق فوتبال ایران، دعوت شدن از امیرحسین حسین‌زاده را «مشکوک» دانسته بودند. او در فصل جاری بار دیگر زیر نظر دراگان اسکوچیچ در تراکتور و با دعوت امیر قلعه‌نویی به تیم ملی دعوت شد.

اتفاقات ویژه سال: شش مربی برای استقلال

استقلال دشوارترین فصل سال‌های اخیرش را در فصلی که گذشت تجربه کرد. هواداران این تیم شاید سال‌ها بود که حتی در مخیله‌شان نمی‌گنجید که ممکن است روزی برای بقای تیم‌شان، حساب و کتاب کنند.

استقلال تمام فصل درگیر تغییرات مکرر در کادرفنی و انتخاب سرمربی جدید بود. آمار ۳۰ مسابقه، ۷ جابجایی در کادرفنی و ۶ مربی، نه تنها می‌توانست نشانه‌ای از سردرگمی مدیران این باشگاه در فصل گذشته باشد که حتی باعث شد بازیکنان این تیم هرگز به یک انسجام تاکتیکی نرسند.

جواد نکونام، سهراب بختیاری‌زاده، پیتسو موسیمانه، بار دیگر سهراب بختیاری‌زاده، محمد نوازی، میودراگ بوژوویچ و در نهایت مجتبی جباری، هدایت این تیم را در فصل جاری برعهده داشتند.

چنین آماری در تاریخ باشگاه استقلال که در دهه‌های گذشته به ثبات نسبی کادرفنی و اعتماد به مربیانش در فوتبال ایران مشهور شد، بی‌سابقه بود.