لحظاتی بعد از زنگ آغاز به کار بازار آمریکا، ارزش سهام آن کشور به شدت سقوط کرد و به بدترین افت از سال ۲۰۲۰ و شیوع ویروس کرونا رسید. این تازه‌ترین واکنش به تعرفه‌های جدید دونالد ترامپ است که شب گذشته اعلام شد. تمامی خودروهای خارجی از امروز - سوم آوریل - مشمول تعرفه ۲۵ درصدی شده‌اند. کشورها از تصمیم آقای ترامپ انتقاد می‌کنند و کارشناسان اقتصادی تعرفه‌ها را «بمب اتمی رها شده روی اقتصاد جهانی» توصیف کردهاند.
با ورود به بامداد جمعه به وقت لندن، پوشش زنده ما از پیامدها و واکنش‌ها به تعرفه‌های بی سابقه آمریکا علیه حدود ۱۰۰ کشور جهان در اینجا به پایان می رسد. به زودی خلاصه این صفحه زنده را در صفحه نخست وبسایت ما ملاحظه خواهید کرد. از این که دیروز و امروز اخبار این رویداد مهم اقتصادی-سیاسی را دنبال کردید سپاس‌گزاریم.
لطفا برای مرور جزییات این گزارش لحظه به لحظه به پایین این صفحه و دو صفحه دیگر زیر آن مراجعه کنید.
منبع تصویر، EPA
در یکی از خوار و بار فروشی‌های تورنتو، یکی از مشتریان به نام بندیکتا مازور یک کمی شبیه کارآگاه‌ها شده.
او از زمانی که دونالد ترامپ جنگ تجاری با کانادا را آغاز کرده، تلاش می‌کند تا حد ممکن اجناس کانادایی بخرد؛ هر چند خرید برخی چیزها مانند بلوبری تولید کانادا آن هم در ماه آوریل غیرممکن است.
با این حال او درباره چنین اجناسی هم تلاش می‌کند محصولات کشاورزی مکزیک و شیلی را خریداری کند و به نوعی در برابر هر آنچه که در آمریکا ساخته یا بار آمده جبهه گرفته است.
«نه! به هیچ وجه! کاملا نه!» این واکنش او به دور جدید تعرفه‌های ترامپ بود که دیروز علیه حدود ۱۰۰ کشور اعلام شد.
او می‌گوید: «این (تعرفه‌ها) چیزی نیست که مثلا فقط شامل اقلامی چون ویسکی شود».
مازور به من می‌گوید کانادایی‌ها به این که «خیلی خوبند» شهرت دارند اما اکنون نوبت آن رسید که این خوشرویی را جای دیگری ببرند و با کشورهایی شراکت کنند که «بر سر چگونه با هم رفتار کردند، اشتراک نظر داشته باشند چرا که کشورها چیزی فراتر از مردم آنها نیستند».
منبع تصویر، Reuters
با گذشت حدود ۲۴ ساعت از اعلام فهرست حدود ۱۰۰ کشور شامل تعرفه‌های جدید دونالد ترامپ، همچنان رهبران جهان در حال سبک و سنگین کردن عواقب این تصمیم رئیس جمهور آمریکا و نحوه مواجهه با آنند.
اگر چه بازارهای سهام آمریکا خیلی زود و تقریبا «عصبی» واکنش نشان دادند و بدترین افت از زمان شیوع کرونا - یعنی بهار ۲۰۲۰ - را ثبت کردند، اما رهبران جهان کمی محتاطانه‌تر موضع گرفتند هر چند همگی از افقی تاریک برای اقتصاد جهان اظهار نگرانی کردند.
و بالاخره، ژاپن که یکی از بزرگترین صادرکنندگان خودرو به آمریکاست و روز گذشته آقای ترامپ علاوه بر تعرفه ۲۵ درصدی بر خودروهای ژاپنی، ۲۴ درصد هم بر همه کالاهای دیگر ژاپن مالیات وضع کرد، واکنش نشان داده و شیگرو ایشیبا، نخست وزیر این کشور گفته: «ژاپن بیشترین میزان سرمایه‌گذاری را در ایالات متحده انجام می‌دهد، بنابراین ما نمی‌دانیم که آیا منطقی است [واشنگتن] تعرفه‌های یکسانی را برای همه کشورها اعمال کند.»
یوجی موتو، وزیر تجارت و صنعت ژاپن هم تعرفه‌ها را «بسیار تأسف‌آور» توصیف کرد و گفت که توکیو همچنان در تلاش است دولت ترامپ را متقاعد به تجدیدنظر کند.
بازارهای اقتصادی آمریکا بزرگترین افت طی یک روز را طی تقریبا ۵ سال گذشته و از ژوئن ۲۰۲۰ تا امروز - یعنی از زمان اوج بحران کرونا، ثبت کردند.
بازار بورس داو جونز امروز - پنجشنبه سوم آوریل - با ۳/۹ درصد افت روبرو شد و در همزمان نزدک با ۶ درصد و اس اند پی ۵۰۰ با ۵ درصد افت روبرو شدند که برای اس اند پی ۵۰۰ این بدترین افت طی یک روز از مارس ۲۰۲۰ بود.
منبع تصویر، EPA
رادک سیکورسکی، وزیر خارجه لهستان می‌گوید پاسخ اتحادیه اروپا به تعرفه‌های دونالد ترامپ، «حساب‌شده، حرفه‌ای و هوشمندانه» خواهد بود.
او گفت کمیسیون اروپا در حال برسی پاسخ خود است و «افراد بسیار توانایی در حال کار کردن روی آن هستند.»
آقای سیکورسکی توضیح بیشتری در مورد نوع این واکنش و جزئیات آن ارائه نکرد.
او تعرفه‌های اعلام شده از سوی دونالد ترامپ را «تصمیمی عظیم» توصیف کرد که «هنوز نکته مثبتی در آن پیدا نکرده‌ایم.»
دونالد توسک، نخست وزیر لهستان می‌گوید تعرفه‌های جدید می‌تواند برای لهستان ضرری بالغ بر ۲/۶ میلیارد دلار به بار بیاورد.
منبع تصویر، EPA-EFE/REX/Shutterstock
دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا در پاسخ به سوال خبرنگاری که از او پرسید وضعیت برنامه تعرفه‌ها چطور پیش می‌رود گفت که فکر می‌کند خیلی خوب دارد پیش می‌رود: «مثل وقتی است که یک بیمار تحت عمل جراحی قرار می‌گیرد.»
«شش یا هفت تریلیون دلار وارد کشور ما می‌شود.»
آقای ترامپ که پیش از سوار شدن به هواپیمای ریاست جمهوری در مریلند با خبرنگاران صحبت می‌کرد گفت: «بازارها رونق خواهند یافت، ارزش سهام بالا می‌رود و کشور ترقی خواهد کرد.»
او افزود «و بقیه جهان می‌خواهد ببیند آیا می‌تواند راهی برای رسیدن به یک توافق پیدا کند.»
«آنها سالیان سال از ما سوءاستفاده کردهاند.»
منبع تصویر، EPA
رئیس سازمان تجارت جهانی هشدار داده است که تعرفه‌ها «تاثیر چشمگیری بر تجارت جهانی و چشم‌انداز رشد اقتصادی خواهد داشت.»
نگوزی اوکونجو-ایویلا، رئیس سازمان تجارت جهانی گفت که از این وضعیت و احتمال بروز «جنگی تعرفه‌ای و چرخه‌ای از اقدامات متقابل که می‌تواند باعث افت بیشتر در تجارت شود، عمیقا نگران است.»
سازمان تجارت جهانی در پیشبینی‌های قبلی خود بازنگری چشمگیری کرده است و حالا می‌گوید انتظار دارد که تجارت جهانی امسال افتی یک درصدی داشته بشد.
این در حالی است که این سازمان در اکتبر سال گذشته میلادی رشدی ۳ درصدی برای تجارت جهانی پیشبینی کرده بود.
مارک کارنی، نخست وزیر کانادا اعلام کرده است که بر خودروهای وارداتی از آمریکا تعرفه‌هایی خواهد بست که معادل تعرفه‌های اعمال شده از سوی دونالد ترامپ بر خودروها خواهد بود.
به این ترتیب تمام خودروهای وارداتی از آمریکا که مشمول توافق تجارت آزاد آمریکای شمالی نمی‌شوند، تعرفه‌ای ۲۵ درصدی بر آنها اعمال خواهد شد.
آقای کارنی در عین حال افزود که خودروهایی هم که مشمول این توافق می‌شوند، اگر قطعات غیر‌کانادایی داشته باشند، روی آن قطعات تعرفه بسته خواهد، هرچند مکزیک از آن معاف خواهد بود.
نخست وزیر کانادا قول داد که «برای پایان دادن به تک‌تک تعرفه‌ها مبارزه خواهد کرد.»
او افزود که دولت کانادا به سازمان تجارت جهانی مراجعه کرده است «زیرا این اقدامات مغایر با قوانین تجارت بین‌المللی است.»
آقای کارنی در ادامه گفت که آمریکا و کانادا تا پیش از این از رابطه‌ای نزدیک بهره می‌بردند، اما حالا دیگر این دوران به پایان رسید:
«این یک تراژدی و در عین حال واقعیتی جدید است.»
اقتصاد آمریکا آن‌قدر بزرگ است که یک عطسه‌اش اقتصاد جهان را به لرزه می‌اندازد.
تصمیم دونالد ترامپ برای افزایش عوارض گمرکی باعث شد که سه شاخص اصلی بورس آمریکا در ساعت‌های اول کارشان سه تا پنج درصد سقوط کنند.
این یعنی ارزش شرکت‌های حاضر در بازار سهام روی هم نه چند میلیارد یا حتی چند ده میلیارد دلار، بلکه چند هزار میلیارد دلار کم شد.
واقعیت این است که وضع عوارض گمرکی در نهایت به معنی این است که بعضی کالاها در کشوری که تولید در آن‌جا از همه جا بصرفه‌تر است، ساخته نمی‌شوند و با ارزان‌ترین قیمت ممکن به دست مصرف‌کننده نهایی نمی‌رسند. این، دست‌کم در کوتاه‌مدت، به معنی کاهش بهره‌وری اقتصاد جهان و تضعیف چشم‌انداز رشد اقتصادی جهان است.
سال ۲۰۲۴ شاهد شکست بسیاری از احزاب حاکم در کشورهای مختلف از جمله آمریکا بود؛ پدیده‌ای که خیلی‌ها آن را به تورم کم‌سابقه سال‌های اخیر مربوط می‌دانستند.
مشکل برای دولت دونالد ترامپ این است که برای رسیدن به هدف افزایش تولید در آمریکا و کاهش کسری تراز تجاری، باید اجازه بدهد تورم بالا برود و ارزش دلار پایین بیاید. چرا که تلاش برای مهار تورم مثلاً با افزایش نرخ بهره، به تقویت ارزش دلار می‌انجامد، هزینه سرمایه‌گذاری لازم برای ساخت کارخانه‌های جدید را بالا می‌برد، و توان رقابتی تولیدکننده آمریکایی را کاهش می‌دهد.
پیشبینی برنده و بازنده اقتصادی این سیاست آسان نیست. ولی اگر پیش‌بینی‌ها درباره افزایش تورم در آمریکا درست از آب دربیاید، مثل شوک تورمی قبلی می‌تواند هزینه سیاسی گزافی داشته باشد.
در طول چند دهه حضور در عرصه عمومی، رویکرد سیاسی دونالد ترامپ به طور قابل توجهی تغییر کرده است.
اما چیزی که او همواره از دهه ۱۹۸۰ به آن پایبند بوده اعتقاد اوست که تعرفه‌ها ابزاری موثر برای تقویت اقتصاد ایالات متحده است.
اکنون، او در مقام ریاست جمهوری، درصدد اثبات این نظر خود است.
ترامپ در سخنرانی خود در محوطه موسوم به باغ رز در کاخ سفید، در حالیکه با دوستان، سیاستمداران محافظه‌کار و وزیران دولتش احاطه شده بود، تعرفه‌های جدید و گسترده‌ای را بر طیف وسیعی از کشورها – چه متحد، چه رقیب و چه دشمن – اعلام کرد.
ادامه مطلب آنتونی زورکر، گزارشگر بی‌بی‌سی را اینجا بخوانید
منبع تصویر، Reuters
مایک پنس، معاون سابق دونالد ترامپ از تصمیم او مبنی بر اعمال تعرفه‌های سنگین و فراگیر به شدت انتقاد کرده است.
آقای پنس که به ندرت از رئیس سابق خود انتقادی علنی می‌کند، در پستی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «بزرگترین افزایش مالیات در دوران صلح در تاریخ آمریکا. این تعرفه‌ها تقریبا ۱۰ برابر تعرفه‌هایی است که در زمان دولت ترامپ-پنس اعمال شد و برای خانواده‌های آمریکایی بیش از ۳۵۰۰ دلار در سال هزینه خواهد داشت.»
مایک پنس همچنین مقاله‌ای را از هیئت تحریریه روزنامه وال استریت جورنال همرسانی کرد با عنوان: «عصر جدید حمایت‌گرایی ترامپ».
در این مقاله آمده است که «نابود کردن نظام تجارت جهانی پیامدهایی دارد که رئیس جمهور آن را تبلیغ نمی‌کند.»پیشتر جی‌در ونس، معاون فعلی آقای ترامپ از رئیس خود به شدت حمایت کرد و گفت اقتصاد آمریکا دچار «تحولی بزرک» خواهد شد.
منبع تصویر، EPA
امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه بعد از دیدار با نمایندگان صنایع، تعرفه‌های دونالد ترامپ را یک «شوک برای تجارت جهانی» توصیف کرد و گفت که این تعرفه‌ها «تاثیری شدید» بر اقتصاد اروپا خواهند داشت.
آقای مکرون گفت «تصمیمی که دیشب اعلام شد، تصمیمی بی‌رحمانه و بی‌اساس بود» و افزود که اقتصاد آمریکا و مصرف‌کنندگان این کشور هم در نتیجه این تعرفه‌ها «فقیرتر و ضعیف‌تر» خواهند شد.
اتحادیه اروپا با تعرفه‌های سنگینی مواجه شده است و اورزولا فون درلاین، رئیس کمیسیون اروپا تعرفه‌های دونالد ترامپ را «ضربه‌ای سنگین به اقتصاد جهان» توصیف کرده است.
توماس مکینتاش، گزارشگر بی‌بی‌سی
تعرفه چیست؟
تعرفه، مالیاتی است که بر واردات محصولات از کشورهای دیگر وضع می‌شود.
چه تعرفه‌هایی را ترامپ اعلام کرد و چرا
ترامپ یک فهرست بلندبالایی از تعرفه‌های محصولات وارداتی آمریکا را اعلام کرد.
حداقل سطح پایه ۱۰ درصدی از پنجم آوریل برای اکثر کشورها از جمله بریتانیا اعمال خواهد شد و از ۹ آوریل برای برخی از بزرگترین شرکای تجاری آمریکا عوارض بیشتری اعمال خواهد شد.
دونالد ترامپ استدلال می‌کند که این تعرفه‌ها مصرف‌کنندگان آمریکایی را به خرید بیشتر کالاهای ساخت آمریکا تشویق می‌کند و در نتیجه اقتصاد آن کشور را تقویت می‌کند و میزان درآمدهای مالیاتی را افزایش می‌دهد.
سایر کشورها چگونه واکنش نشان داده‌اند؟
رهبران جهان، تعرفه‌های اخیر ترامپ را «ضربه بزرگ» به اقتصاد جهانی نامیدند و از آن به شدت انتقاد کردهاند. اورزولا فون درلاین، رئیس کمیسیون اروپا هشدار داد که پیامدهای این تعرفه‌ها «برای میلیون‌ها نفر در سراسر جهان وخیم خواهد بود.» کریس میسون، دبیر سیاسی بی‌بی‌سی نوشت: تعرفه‌های پایین‌تری برای بریتانیا منظور شده اما از اقدام ترامپ خوشحال نیست.
تعرفه‌ها چه تاثیری می‌تواند داشته باشد؟
بسیاری از اقتصاددانان هشدار می‌دهند که تعرفه‌های ترامپ می‌تواند منجر به جنگ تجاری جهانی شود و افزایش هزینه‌ها به مصرف‌کنندگان آمریکایی منتقل می‌شود و قیمت‌ها را افزایش می‌دهد و تهدید به رکود می‌کند. فیصل اسلام، دبیر اقتصادی بی‌بی‌سی، پیشنهاد می‌کند که جنگ تجاری جهانی اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد.
ترامپ قبلا چه تعرفه‌هایی را وضع کرد؟
ترامپ در اوایل دوره دوم ریاست جمهوری خود، شرکای تجاری عمده‌ای را مثل چین، مکزیک و کانادا هدف قرار داد. او همچنین تعرفه واردات انرژی، فولاد و آلومینیوم و تعرفه ۲۵ درصدی واردات خودرو را نیز اعلام کرد که از امروز اجرایی شد.
نیک ادسر، خبرنگار تجاری
ما شاهد افت شدیدی در میان تمامی سهام بازار آمریکا هستیم. سهام اپل با افت ۹ درصدی مواجه شد که بیشتر محصولاتش را در چین تولید می‌کند.
لولولمون، شرکت پوشاک ورزشی که بیشتر محصولات خود را از آسیا تهیه می‌کند نیز افت زیادی را تجربه کرد و سهام نایکی ۱۱ درصد سقوط کرد.
سهام سایر شرکت‌های خرده‌فروشی نیز سقوط کردند، سهام بست‌بای ۱۲ درصد و سهام تارگت ۹ درصد کاهش یافت.
تولید کننده موتور سیکلت هارلی دیویدسون که در اولین دوره ریاست جمهوری ترامپ مشمول تعرفه‌های متقابل اتحادیه اروپا بود نیز ۴/۵ درصد سقوط کرد.
منبع تصویر، Getty Images
منبع تصویر، EPA
در حالی که دونالد ترامپ امروز صبح هیچ برنامه عمومی ندارد، در «تروث» شبکه اجتماعی خودش نوشت: «عملیات به پایان رسید! بیمار زنده ماند و در حال بهبود است. پیشبینی می‌شود که بیمار بسیار قوی‌تر، بیشتر، بهتر و انعطاف‌پذیرتر از همیشه خواهد بود.»
او افزود: «آمریکا را دوباره بزرگ کنید!!!»
در معاملات اولیه در بازار وال استریت در بورس نیویورک، سهام ایالات متحده افت شدیدی داشت.
نشانه‌های اولیه حاکی است که بازارهای سهام به شدت سقوط کردهاند و شرکت‌های فناوری و خرده‌فروشان پوشاک جزو سهام‌هایی هستند که به سختی آسیب دیده‌اند.
پس از وضع تعرفه‌های تجاری ترامپ شاخص‌های بازارهای مالی جهان سقوط کردهاند و چند ده میلیارد دلار ارزش سهام شرکت‌های بزرگ دنیا از دست رفته است.
توضیحات بهرنگ تاج‌دین را بشنوید.
منبع تصویر، EPA
کارولین لویت، سخنگوی کاخ سفید آمریکا، در واکنش به افت شدید سهام بازارهای آن کشور می‌گوید: «به تمامی حاضران امروز صبح در وال‌استریت می‌گویم که به رئیس جمهور ترامپ اعتماد کنید.»
شبکه خبری سی‌ان‌ان از خانم لویت پرسید که آیا ترامپ می‌تواند در مورد هر یک از تعرفه‌ها قبل از اجرایی شدن در پنجم آوریل تجدید نظر کند یا خیر و او پاسخ داد که تعرفه‌ها قابل «مذاکره نیست.»
«او همیشه مایل است تلفن را برای پاسخگویی به تماس‌ها بردارد، اما دیروز این موضوع را تشریح کرد که چرا ما این کار را انجام می‌دهیم.»
سهام شرکت‌های تولیدکننده انرژی خورشیدی که اغلب به تولیدات خارجی متکی هستند نیز در معاملات اولیه در ایالات متحده کاهش یافت.
سهام شرکت سان‌ران هفت درصد کاهش یافت در حالی شرکت مکسون بیش از ۳ درصد از ارزش سهامش را از دست داد.
هنری زفمن، خبرنگار ارشد سیاسی بی‌بی‌سی
اظهارات جاناتان رینولدز، وزیر بازرگانی بریتانیا بعد از ظهر امروز در پارلمان این کشور بیانگر تشدید موضع بریتانیا در قبال ایالات متحده است.
همچنین قابل توجه است که برای اولین بار ما یک چارچوب زمانی برای کار داریم.
مهلت مشاوره با صاحبان کسب و کار در اولین روز ماه مه پایان خواهد یافت و برای تکمیل مذاکرات میان بریتانیا و ایالات متحده بر سر توافق اقتصادی برای کاهش تعرفه‌های اخیر دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده به طور ضمنی، ضرب‌الاجلی هر چند ملایم تعیین شده است.
نزدیکان به مذاکرات در طرف بریتانیایی می‌گویند که امکان حصول به یک توافق وجود دارد. با این همه، چیزی که برای آنها قابل درک نیست، این است که آقای ترامپ چه زمانی توافقات تیم مذاکره کننده خود را امضا خواهد کرد.
اگر تا اول ماه مه نشانه‌ای از موافقت او وجود نداشته باشد، ممکن است کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا برای اعمال تعرفه‌های تلافی‌جویانه به شدت تحت فشار قرار گیرد.
