تحریم‌ روسیه؛ چه کسی بیشتر ضرر می‌کند؟

  • جوانا هامفری
  • بی بی سی
سیاست اعمال تحریم در گذشته همیشه بحث برانگیز بوده و این سیاست در مورد کشورهایی نظیر کوبا و یا زیمبابوه به نتیجه نرسیده است

منبع تصویر، BBC World Service

توضیح تصویر،

سیاست اعمال تحریم در گذشته همیشه بحث برانگیز بوده و این سیاست در مورد کشورهایی نظیر کوبا و یا زیمبابوه به نتیجه نرسیده است

مجموعه تحریم های اخیر علیه روسیه شدیدترین مورد از مجازات های اقتصادی علیه این کشور از زمان پایان جنگ سرد است. اما این تحریم ها به چه کسی بیشتر ضربه خواهد زد؟

دور جدید تحریم ها علیه روسیه نشانه ای از خشم اتحادیه اروپا علیه حمایت روسیه از شورشیان شرق اوکراین است. آنها متهم به سرنگونی هواپیمای مسافربری مالزیایی هستند که در آن ۲۹۸ نفر کشته شدند.

این مجازات ها عبارتند از تحریم تسلیحاتی، محدود کردن اکتشاف و بهره برداری از منابع انرژی دور از سواحل و محدود کردن فعالیت بانکهای روسی برای معامله در بازار اروپا. هدف از این مجازاتها تضعیف اقتصاد روسیه و ترغیب ولادیمیر پوتین به پایان دادن به حمایت آن کشور از شورشیان اوکراین است.

حجم اقتصاد روسیه چندان بزرگ نیست، تقریبا به اندازه اقتصاد ایتالیا است ولی منابع انرژی آن کشور بسیار فراوان است. تقریبا تمامی صادرات روسیه را مواد خام تشکیل می دهد و حدود ۶۰ از آن انرژی است.

حدود ۴۵ درصد از کل صادرات روسیه راهی اتحادیه اروپا می شود. در مقابل کمتر از سه درصد از کل صادرات اتحادیه اروپا به بازار روسیه می رود.

بنابراین آیا اتحادیه اروپا با اعمال فشار به اقتصاد روسیه در نهایت به خودش ضربه خواهد زد؟

تقویت پوتین

به گفته مقامات دولت آمریکا در حال حاضر حدود ۳۰ درصد از دارایی و منابع مالی بانک های روسیه محدود و یا مسدود شده اند.

مقررات مربوط به محدود کردن دسترسی بانکهای روسیه به بازار مالی جهانی ممکن است به مرکز مالی لندن لطمه بزند

منبع تصویر، BBC World Service

توضیح تصویر،

مقررات مربوط به محدود کردن دسترسی بانکهای روسیه به بازار مالی جهانی ممکن است به مرکز مالی لندن لطمه بزند

رائول روپارل از یک مرکز پژوهشی به نام اروپای باز می گوید:"به نظر می رسد که بخش زیادی از فشار اقتصادی ناشی از این تحریم ها گریبان بریتانیا را خواهد گرفت."

شدیدترین بخش تحریم ها علیه روسیه فعالیت های مالی و بانکی آن کشور را هدف گرفته و به اعتبار، امکانات استقراض و توانایی وام دهی بانک های دولتی روسیه ضربه سنگینی خواهد زد که بخش اعظم آن در بازار مالی لندن در جریان است.

رائول روپارل می افزاید:"تحریم ها طوری تنظیم شده اند که تاثیر آن بر روسیه بیشتر از اتحادیه اروپا باشد. به احتمال زیاد در عمل نیز چنین اتفاقی خواهد افتاد. شرکت های روسی برای جلب سرمایه و استقراض و همینطور واردات برخی از فن آوری های بسیار پیشرفته از این به بعد باید به منابع دیگر اتکا کنند. چنین تغییری ناممکن نیست ولی حتما دشوار خواهد بود."

اما به گفته رالف سیلوا کارشناس امور بانکی، تحریم و اعمال فشار به بانک های روسی بیش از همه به غرب ضربه خواهد زد. او می گوید:"در نهایت این به ضرر مراکز مالی لندن و نیویورک خواهد بود. چون برای اولین بار روس‌ها در خواهند یافت که بدون بازار مالی و خدمات بین المللی می توانند امور خود را اداره کنند. تحت تاثیر پیامدهای این تحریم ها موقعیت ولادیمیر پوتین تقویت شده است. مردم روسیه به او به چشم حافظ مردم و منافع کشورشان نگاه می کنند و اگر او بتواند روسیه را از این تحریم ها سالم عبور دهد مسلما تسلط خود را برقدرت تحکیم خواهد کرد."

فشار بر بانک‌ها

کریس اسکینر یک کارشناس ارشد امور مالی معتقد است که اعمال فشار بر بانک های روسیه باعث خواهد شد که آنها مراکز مالی لندن و نیویورک را رها کرده و برای معاملات خود به مراکز و منابع دیگری مراجعه کنند. او می افزاید:" اعمال این مجازاتها می تواند گردش پول و سرمایه روسیه در بازار مالی لندن را متوقف کند و آنها به دنبال گزینه های دیگری مثل بازار مالی هنگ کنگ و یا شانگهای بروند."

او می افزاید که اعمال این تحریم های مالی به نفع آن عده از روس هایی خواهد بود که در خارج از آن کشور سرمایه گذاری کرده اند. به گفته او:"هر چه تحریم ها علیه روسیه شدیدتر شود ارزش روبل بیشتر کاهش خواهد یافت. تحت تاثیر این وضعیت میلیاردرها و الیگارش های روس که در خارج از کشور، مثلا در بازار مستغلات لندن سرمایه گذاری کرده اند، به خاطر تفاوت نرخ ارز ثروتمندتر خواهند شد."

شرکت های بین المللی کارت های اعتباری چندان نگران این وضعیت نیستند. مستر کارد یکی از این شرکت های بزرگ اعلام کرده که تحریم ها روی فعالیت مالی آن شرکت در روسیه تاثیر نخواهد داشت و محدودیت هایی که در مورد کسب ویزای آمریکا و فعالیت اقتصادی شرکت های روسی در آن کشور اعمال شده به تجارت این شرکت در روسیه لطمه نخواهد زد.

یکی از موسسات مالی روسیه به نام بانک مسکو اعلام کرده که فعالیت هایش از تحریم های اخیر لطمه نخورده و برای استقراض از بازار مالی غرب هیچ برنامه ای ندارد.

به دنبال اعلام این مجازات های اقتصادی علیه روسیه، معاملات در دومین بانک بزرگ و دولتی روسیه به نام وی تی بی حدود ۱.۲ درصد کاهش یافت. این بانک گفته است که تحریم ها "ناعادلانه و از نظر مقررات ناروشن هستند و همه طرفهای ذینفع در معاملات مالی از آن لطمه خواهند خورد."

بانک وی تی بی اعلام کرده که آمادگی آن را دارد تا از بازارهای مالی و بر مبنای ارزهای دیگر استقراض کند.

یکی دیگر از محورهای این مجازات ها تحریم فروش و صدور اسلحه به روسیه است. اتحادیه اروپا موارد مشخصی از تسلیحات و تجهیزات نظامی را مشمول این تحریم کرده و این مقررات از اوایل ماه اوت به اجرا گذاشته شد. این تصمیم قراردادهایی را که از قبل تصویب مجازات ها امضا شده اند شامل نمی شود و بنابراین روی قرارداد یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلاری فروش هلی کوپترهای نظامی فرانسه به روسیه تاثیری نخواهد داشت.

لیلیت گورگیان یک کارشناس روس در شرکت تسلیحاتی و دفاعی آمریکایی به نام آی اچ اس می گوید:"با توجه به حجم بسیار کم معاملات تسلیحاتی بین روسیه و اتحادیه اروپا این بخش از تحریم ها بیشتر جنبه نمادین دارند به خصوص که می بینیم فرانسه قرارداد مربوط به تحویل دو کشتی نظامی هلی کوپتر بر با روسیه را به همان شکل سابق حفظ کرده است."

او می افزاید:"از زمان سقوط اتحاد جماهیر شوروی، روسیه تمایل چندانی به وارد کردن اسلحه از خارج نداشته است. با وجودیکه روسیه دومین صادر کننده بزرگ اسلحه در سطح جهان است حجم خرید اسلحه آن کشور از اتحادیه اروپا بسیار ناچیز است."

شرکت های روسی تاکید می کنند که ضرر اصلی ناشی از تحریم ها نصیب آمریکا خواهد شد. شرکت اسلحه سازی روسی کلاشنیکوف اخیرا به خریداران آمریکایی "تسلیت" گفت و افزود که تحت تاثیر این تحریم ها مصرف کنندگان آمریکایی از محصولات این شرکت اسلحه سازی محروم خواهند شد.

انرژی

رهبران اتحادیه اروپا خرید نفت و گاز روسیه را در این تحریم های جدید نگنجانده اند چون قطع صادرات انرژی روسیه به شدت به کشورهای اروپایی لطمه خواهد زد. به جای آن فروش تجهیزات پیشرفته و مورد نیاز فعالیت های اکتشافی روسیه در منابع جدید نفت و گاز مورد تحریم قرار گرفته است.

تولید کنندگان فناوری های مربوط به استخراج نفت و گاز در بریتانیا و سایر کشورهای اروپایی از این تحریم ها لطمه خواهند خورد

منبع تصویر، BBC World Service

توضیح تصویر،

تولید کنندگان فناوری های مربوط به استخراج نفت و گاز در بریتانیا و سایر کشورهای اروپایی از این تحریم ها لطمه خواهند خورد

آمریکا و اتحادیه اروپا صادرات فن آوری های موسوم به "تکنولوژی حساس" را که روسیه برای اکتشاف منابع انرژی دور از ساحل و یا قطب شمال و نفت شیل به آن نیاز دارد، ممنوع کرده اند.

روسیه یکی از بزرگترین تولید کنندگان نفت جهان است و روی هم رفته صاحب بزرگترین منابع نفت و گاز در دنیاست.

شرکت نفتی توتال که صاحب ۱۸ درصد از سهام شرکت روسی تولید گاز طبیعی به نام نوواتک است از زمان سقوط هواپیمای مسافربری مالزی خرید سهم بیشتر در این شرکت روسی را متوقف کرده است.

گاز پروم در واکنش به مجموعه جدید تحریم های اتحادیه اروپا علیه روسیه اعلام کرد که از این پس به جای خرید قطعات یدکی توربین های گازی خود از خارج به تولید کنندگان داخلی تکیه خواهد کرد. به گفته مدیریت شرکت گازپروم حجم کلیه قراردادهای مربوط به این قطعات حدود ۲۰۰ میلیون دلار است.